Oʻzbеkiston rеspublikasi oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi toshkеnt moliya instituti
-rasm. Dunyo boʻyicha markaziy banklar zaxiralari shakllantirilgan
Yüklə 2,26 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
7.1-rasm. Dunyo boʻyicha markaziy banklar zaxiralari shakllantirilgan valyutalar boʻyicha maʼlumot 31 7 . 1-rasm maʼlumotlaridan koʻrinib turibdiki ushbu valyutalar orasida eng keng tarqalgan valyuta AQSH dollari boʻlib, 60% davlatlarning markaziy banklaridagi valyuta zaxirasi ushbu valyutada shakllantiriladi, undan keyingi oʻrinda yevro boʻlib, yevroda shakllantirilgan valyuta zaxiralari 24%ni tashkil etadi. Uchinchi va toʻrtichi oʻrinlarda Yapon iyeni hamda Buyuk Britaniya funt sterlingi boʻlib, ushbu valyutada shakllantirilgan zaxiralar mos ravishda 5,4% va 5,6%ni tashkil qiladi. Boshqa valyutalarda shakllantirilgan zaxiralar ulushi 5%ga toʻgʻri keladi. Shundan kelib chiqadigan boʻlsak, foreksdagi asosiy operatsiyalarda AQSH dollari ishtirok etadi. Aniqroq aytadigan boʻlsak foreksdagi taxminan 85 foiz bitimda AQSH dollari ishtirok etadi, undan keyingi oʻrinda yevro boʻlib, u qariyb 39 foizni tashkil etadi. Uchinchi oʻrinda Yapon iyeni boʻlib, uning hisobiga toʻgʻri keladigan ulush 19 foizni tashkil etadi. Xorijiy valyuta bozorida amalga oshirilgan tranzaksiyalar valyutalarning ayriboshlar kursini belgilab beradi. Xorijiy valyuta bozorida ikki xil ayriboshlash kurslari tranzaksiyalari mavjud. Predominant tranzaksiyalar, spot tranzaksiyalari deb ham yuritiladi, bunga koʻra tranzaksiyalar tezda yaʼni ikki kunda amalga oshiriladi. Ikkinchisi esa Forvard tranzaksiya larboʻlib, bu yerda ayriboshlash kelajakdagi belgilangan muddatda amalga oshiriladi. Spot ayriboshlash kursi spot tranzaksiyalari uchun belgilangan kurs, forvard ayriboshlash kursi forvard tranzaksiyalari uchun ayriboshlash kursi hisoblanadi. Maʼlum bir sabablarga koʻra valyutaning qadri oshishi yoki tushishi mumkin. Misol uchun: 1999 yilning boshida bir yevro $1.18ga teng boʻlgan va 2010-yilning 23-iyuniga kelib esa bir 31 https://www.bbva.com/en/foreign-currency-market-work/ АҚШ доллари; 60% Буюк Британия фунт стерлинги; 5,6% Япон иени; 5,4% Евро; 24% Бошқа валюталар; 5% 89 yevro $1.23 teng deb deb baholangan. Bu shuni anglatadiki yevroning qadri AQSH dollariga nisbatan 4% ga oshgan: (1.23-1.18)/1.18=0.04=4%. Ayriboshlash kurslarining muhim jihati shundaki ular mahalliy hamda xorijiy mahsulotlar bahosiga taʼsir qiladi. Misol uchun Fransiyada ishlab chiqarilgan mahsulotning AQSH dollaridagi bahosi ikkita omil taʼsirida belgilanadi: ushbu fransuz mahsulotining yevrodagi bahosi hamda yevro va dollar oʻrtasidagi ayriboshlash kursi 32 . Tasavvur qilamiz: Amerikalik firma Fransuz mahsulotini sotib olishni rejalashtirmoqda. Agarda ushbu mahsulotning bahosi 1000 yevro hamda yevro va dollar oʻrtasidagi ayriboshlash kursi €1=$1.18 ga teng. Amerikalik firma ushbu mahsulotni sotib olishni 2 oyga kechiktirdi. Bu orada esa yevroning qadri dollarnikiga qaraganda oshdi va ular orasidagi ayriboshlash kursi quyidagi holatga keldi: €1=$1.4. Agarda mahsulotning mahalliy narxi 1000 yevroligicha saqlanib qolgan boʻlsa, uning dollardagi narxi 1 180 dollardan 1 400 dollarga oshadi. Barcha bozorlarda sotish va sotib olish narxlari orasida farq boʻlgani kabi foreksda ham sotish va sotib olish narxlari orasida farq mavjud hamda ushbu narxlar va ular orasidagi farq quyidagicha nomlanadi: Sotib olish narxi - ask price Sotish narxi- bid price Ular orasidagi farq- spread Ular quyidagi koʻrinishda boʻladi (7.1-jadval) 7.1-jadval Yüklə 2,26 Mb. Dostları ilə paylaş:
|