Iqtisodiy va ijtimoiy kengash (EKOSOS) - BMTning asosiy boshqaruv
organlaridan biri bo‗lib, uning XIMlar sohasidagi faoliyatini muvofiqlashtirib turadi.
Iqtisodiy integratsiya - hududiy miqyosda sifat jihatdan yangi iqtisodiy
muhitni yaratish yo‗li orqali milliy xo‗jalik komplekslarini o‗zaro yaqinlashtirish va
bir-biriga kirib borish jarayonlari.
Iqtisodiy ittifoq - iqtisodiy integratsiyaning oliy ko‗rinishi bo‗lib, u umumiy
huquqiy me‘yorlar, soliq bazasini soddalashtirilishi, ishlab chiqarish va ijtimoiy
sohalarda yagona standartlarni joriy etish, yagona valyutaga o‗tish kabilar bilan
tavsiflanadi.
Iqtisodiy hamkorlik tashkiloti (IHT) - tashkilotga 10 ta davlat: Turkiya,
Eron, Pokiston (1985), Afg‗oniston, Ozarbayjon, Qozog‗iston, O‗zbekiston,
Turkmaniston. Qirg‗iziston, Tojikiston (1992) a‘zo bo‗lib, maqsad mamlakatlar
o‗rtasida fan va texnika, qishloq xo‗jaligi aloqalarini rivojlantirish.
Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti (IHTT) - tashkilot 1961 yilda
AQSH tashabbusi bilan mamlakatlarning yagona iqtisodiy siyosatini ishlab chiqish va
nazorat qilish maqsadida tuzilgan. Uning a‘zolari AQSH, Yaponiya, Kanada,
Avstraliya, Yangi Zelandiya, YIga kiruvchi 15 mamlakat, shuningdek, Islandiya,
Norvegiya, Shveysariya, Turkiya hisoblanadi. Tashkilot quyidagi muammolarni:
jahon iqtisodiyotini ahvoli va kelajagi, rivojlanish yo‗llari, xalqaro savdoni
erkinlashtirish va tartibga solish masalalarini, sanoati rivojlangan mamlakatlar hamdo
bozor iqtisodiyotiga o‗tayotgan yangi davlatlar bilan bo‗ladigan o‗zaro
munosabatlarni o‗rganadi va hal etadi.
141
Kartel - tashqi savdo assotsiatsiyasi (uning a‘zolari alohida tovarlar guruhi
bo‗yicha ishlab chiqarish va narx siyosatini muvofiqlashtirib olishadi).