i, j, m, n, p, t, u, v, y, ng. qator oralig’ining ustki chizig’ining pastidan boshlab yoziladigan harflar:
a, g, o, q, r, s, x, z, g’, o’, sh, ch, b, d, e, h, k, l Bosh yozma harflar esa quyidagi guruhlarga bo’linadi:
Yuqoridan boshlab yoziladigan harflar:
B, D, E, F, G, H, J, K, O’, I, O, P, Q, R, S, T, U, V, Z, Y, Z, G’, SH, CH , Pastdan boshlab yoziladigan harflar:
A, I, M, N Hozirgi alifbodagi harflarni quyidagi unsurlari asosida guruhlash mumkin:
- y g g’ j - b f h k l - m n v k
126
- a r u y - a q g o’ g’ ch E -
n m i - t d U M - R F B T P - J H K Y G G’ -x p Kichik harflar va ularning tutashtirilishi. Alifbodagi harflar yozilish shakliga ko’ra:
a r u y n m i t d U M R F B T P J H K Y yozma harflar va bosma harflar deb ikki turga ajratiladi. Bularning
har biri yozilish shakli va qo’llanish o’rni jihatidan kichik harflar va bosh (katta)
harflarga bo’linadi.
Yozma harflar, odatda, qo’lda yoziladi, bosma harflar esa, asosan, yozuvga oid
texnika vositasida, shuningdek, qo’lda ham ifodalanadi.
Kichik va bosh bosma harflar rasmiy ma’qullangan shaklda bir-biriga
tutashtirilmay, tik yoziladi. Yozma harflar esa o’ng tomonga 65 daraja qiya qilib
tutashtirib yoziladi. Kichik harflar o’ng va chap tomonidan, bosh harflar esa o’zidan
keyingi harf bilan tutashadi.
So’zda yozma harflar bir-biri bilan tutashtirilib, bir butunlik zanjir hosil qiladi.
Ammo bu zanjir so’zlarda imlo belgilari (tutuq, kochish belgilari, chiziqcha) bolgan
o’rinlarda uziladi, qol harakati to’xtab, belgilar qo’yilgandan keyin harakat davom
etadi.
Mazkur belgilarni so’zni yozish jarayonida qo’yib borish, harflarning ustiga
qo’yiladigan ishorani esa so’zni yozib bo’lgandan keyin, uni o’qib turib qo’yish
tavsiya qilinadi.
Yozma bosh harflarda qo’l harakati kichik harflarni yozishga nisbatan ko’proq
uziladi: ayrim harflarga unsurlari qo’shiladi va hokazo.
127
Lotin yozuviga asoslangan yangi o’zbek alifbosidagi yozma kichik va bosh
harflar yozuvda bir-biri bilan tutashtirilishi jihatidan ikki guruhga ajratiladi:
- tarkibida tutashtiruvchi unsuri bo’lgan harflar;
- tutashtiruvchi
unsuri
bo’lmagan
harflar
(Bunday
harflarga
tutashtiruvchi unsur yozuv jarayonida qo’shiladi).
Tutashtiruvchi unsurli kichik harflar o’zidan keyingi harf bilan qayeridan
tutashtirilishiga ko’ra uch guruhga bolinadi:
a) ustki qismidan tutashtiriladigan harflar
