O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti



Yüklə 5,05 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə93/416
tarix16.09.2023
ölçüsü5,05 Mb.
#144179
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   416
E. B, D, F, H, K, L, M, N, O, 
P, Q, R, S, T, U, V, X, Z, O‘, Sh, Ch. 


129 
1. O’rta qismidan tutashtiriladigan bosh harflar o’zidan keyingi ikki chiziq 
orasiga yoziladigan harflarning ustki qismidan tutashtiriladi, misollar: 
Anzirat, Iso, 
Yulduz, Gulnoz, G ‘ulom. 
Bu harflar ikki chiziqning yuqorisiga ko’tariladigan harflarning o’rtasiga 
tutashtiriladi: 
Akbar, Ilyos, Ikrom, Adham, Abdulla, Idriz, Alixon, Ahmad, 
Abdullayev

Afandi. 
O’rta qismidan tutashtiriladigan harflar 
z, r, x, s 
harflarining chap tomonidagi 
chiziqqa tutashtiriladi: 
Aziza, Arofat, Izzat, Asom, Islom 
2. Ostki qismidan tutashtiriladigan bosh harflar ikki chiziq orasiga 
yoziladigan harflarning ostki qismidan tutashtiriladi: 
Omon, Vasila, Hakim, Tohir, 
Kamol, Lobar, Muhiddin, Qumri, Rahima, Ulfat, Xadicha, Bobur, Dilbar, 
Farhod, Nafisa, Olimjon, Po’lat, Sobir, O‘lmas, Zayniddin 
Savol va topshiriqlar:
1. Bosma va yozma harflarning o’ziga xos xususiyatlariga ega? 
2. Yozish jarayonida qanday holatlarda qo’l uziladi? 
3. Yozma harflar tutashtirilishiga ko’ra qanday guruhlarga ajratiladi? 
4. Nima uchun qaroming ostki qismidan tutashtirishiga e’tibor qaratiladi?
5. Bosh harflar kichik qarorlarga qanday tutashtiriladi? 
 
Xattotlik san`ati tarixi 
O‘zbek xalqi uzoq asrlik tarixida yaratib qoldirgan madaniy me’rosida xattotlik 
san’ati alohida o’rin egallaydi. 
Arab istilosidan so’ng o’rta Osiyo xalqlari tomonidan islom dinining qabul 
qilinishi munosabati bilan arab yozuvi ham kirib keladi. 
O’rta asrlarda har qanday asar qo’lda ko’chirilib kitob qilingan. Nafis kitob 
ko’chirish katta hunar va san’at hisoblangan. Bu hunar egalari tarixda xattot nomi 
bilan mashhur bolganlar. Xattotlarning ko’chirgan kitoblari kishilarni hayajonga 
solib, ularni zavqlantirgan. Shuning ushun ham xattotlik bilan nom chiqargan 
shaxslar oddiy ko’chiruvchi emas, balki o’sha davrning ilm-ma’rifat va yirik 


130 
madaniyat arbobi hisoblangan. Qo’lda ko’chirilgan har bir asar san’at mo‘jizasi kabi 
nodir asar hisoblangan. 
XIV-XVI asrlarda bir qancha iste’dodli san’atkorlar nafis kitoblarning 
ijodchilari yetishdi. Muhammad bin Husayn at-Tibiy, Mir Ali Tabriziy, Xorazmiy, 
Sulton Ali Mashhadiy, Mir Ali Qilqadam, Mimislar shular jumlasidandir. Bulardan 
tashqari, o’rta asrlarda yashagan bir qancha olim va fozil kishilar yoshlikdan 
xattotlik san’atini egallab, keyinchalik kotiblikda ham nom chiqarganlar. Ular faqat 
o’z asarlarinigina emas, balki boshqa mualliflarning asarlarini ham ko’chirganlar. 
Masalan Hofiz Sheroziy Xusrav Dexlaviyning “Xamsa”sini ko’chirgan. Alisher 
Navoiyning mohir xattot ekanligi tarixiy manbalardan ma’lum. Zahriddin 
Muhammad Bobur arab grafikasida turkiy xalqlarga moslab “Xatti Boburiy” deb 
atalgan alifbe yaratdi.

Yüklə 5,05 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   416




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin