O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “Biznes va tadbirkorlik” kafedrasi

 
Nazorat savollari 
1. Valyuta kursi deganda nima tushuniladi va unga qanday omillar ta’sir 
ko’rsatadi? 
2. Qayd etilgan valyuta kursining mohiyati qanday? 
3. Erkin suzib yuruvchi valyuta kursi qanday tartibda o’rnatiladi? 
4. Valyuta kotirovkasining qanday ko’rinishlari mavjud? 
5. Nominal valyuta kursining mazmuni qanday? 
6. Real valyuta kursi qanday aniqlanadi? 
 
Mavzuga oid masalalar 
1. Faraz qilaylik, evroga nisbatan dollarning kursi 1:3, ya’ni bir xil tovar 
AQShda masalan 400 dollar tursa, Germaniyada bu tovarning narxi 1200 evro 
bo’ladi. Agar dollarning kursi sun’iy ravishda 1:2 gacha pasaysa, qaysi eksport 
qiluvchi qo’shimcha daromad oladi (AQSh yoki Germaniya)? Bu qo’shimcha 
daromadning hajmini aniqlang. 

---

211 
2.Faraz qilaylik, B mamlakatning hukumati o’z valyuta kursini A 
mamlakatning milliy valyutaga nisbatan barqarorlashtirib olmoqchi. A 
mamlakatdagi inflyatsiyaning sur’ati yiliga 5%ni tashkil etadi. 
a) 
B mamlakatda bu maqsadga erishish uchun inflyatsiya sur’ati qanday 
bo’lish kerak? 
b) 
Uzoq muddatli davrda pul aylanish tezligi o’zgarmasa va ishlab 
chiqarishning o’sish sur’ati 3%ni tashkil etsa, valyuta kursini barqarorlashtirish 
uchun pul massasining o’sish sur’atlari qanday bo’lishi kerak? 
* * *
3.Quyidagi jadvalda Evroga bo’lgan talab va taklif keltirilgan: 
Evroning 
bahosi 
(dollarda) 
Evroga bo’lgan talab (mln. 
evro) 
Evroning taklifi (mln. evro) 
1,5 
200 
300 
1,4 
220 
270 
1,3 
240 
240 
1,2 
260 
210 
1,1 
280 
180 
a) 
Dollar va Evroning barqaror valyuta kurslarini aniqlang. 
b) 
Valyuta bozorida dollar va Evro qanday hajmda sotib olinadi? 
4. 
Faraz qilaylik, personal kompyuterning narxi AQShda 1000 dollar, 
Germaniyada esa 4000 evro. Agar nominal ayirboshlash kursi 1 evro = 1,4 dollarni 
tashkil etsa, unda Amerika dollarning real ayirboshlash kursi qanday bo’ladi. 
* * *
5. 
Xarid qobiliyati paritetiga ko’ra agar Frantsiyada televizor 500 evro 
va Xitoyda 2000 yuanga sotilsa, unda nominal ayirboshlash kursi - bir birlik 
evroning yuan miqdorida ifodalangan bahosi - qanday bo’ladi? 
* * *
6. 
O’zbekistonda bir yillik inflyatsiya sur’ati -7%, Qozog’istonda 
nominal foiz stavkasi 16%ni, bir yillik inflyatsiya sur’ati esa 12%ni tashkil etadi. 

---

212 
Bir mamlakatdan ikkinchi mamlakatga kapital quyilishi bo’lmasligi uchun 
O’zbekistonda nominal foiz stavkasi nechaga teng bo’lishi kerak. 
* * *
7. B mamlakatning hukumati o’z valyutaning ayirboshlash kursini A 
mamlakatning milliy valyutasiga nisbatan barqarorlashtirib olmoqchi. A 
mamlakatdagi bir yillik inflyatsiya sur’ati 5%ni tashkil etadi.
a) 
bu maqsadga erishish uchun B mamlakatdagi inflyatsiya sur’ati 
qanday bo’lishi kerak? 
b) 
muomaladagi pul aylanish tezligi o’zgarmasa va real ishlab chiqarish 
hajmining bir yillik o’sish sur’ati 3%ni tashkil etsa, uzoq muddatli davrda valyuta 
kursini barqarorlashtirish uchun pul massasining o’sish sur’ati qanday bo’lishi 
kerak? 

---

213