O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “Biznes va tadbirkorlik” kafedrasi

2008-2013 yillarda erishilgan asosiy makroiqtisodiy ko’rsatkichlar 
 
Asosiy makroiqtisodiy 
ko’rsatkichlar, % da 
2008 
yil 
2009 
yil 
2010 
yil 
2011 
yil 
2012 
yil 
2013 
yil 
Yalpi ichki mahsulotning o’sishi 
9,0 
8,1 
8,5 
8,3 
8,2 
8,0 
Sanoat mahsulotning o’sishi 
12,7 
9,0 
8,3 
6,3 
7,7 
8,8 
Xizmat ko’rsatish hajmi 
21,3 
12,9 
13,4 
16,1 
15,0 
13,5 
Chakana savdo aylanmasi 
7,2 
16,6 
14,7 
16,4 
13,9 
14,8 
Davlat byudjetining bajarilishi 
+1,5 
+0,2 
+0,3 
+0,4 
+0,4 
+0,3 
Inflyatsiya darajasi 
7,8 
7,4 
7,3 
7,6 
7,0 
6,8 
Iqtisodiyot bo’yicha o’rtacha ish 
haqining oshishi 
40,0 
40 
32 
26,5 
26,5 
20,8 
Aholi jon boshiga real 
daromadlarning o’sishi 
23,0 
26,5 
23,5 
23,1 
17,5 
16,0 

---

149 
Iqtisodiy o’sishning salbiy oqibatlaridan biri aholini ijtimoiy, mulkiy 
tabaqalanishi kuchayishi hisoblanadi. Shuning uchun xam davlat aholi turli 
qatlamlarini himoya qilish maqsadida ijtimoiy siyosatlarni olib boradi. 
Daromadlar darajasi bo’yicha tabaqalanishni aniqlash uchun, dastlab, aholi 
daromadlari miqdori aniqlanadi. Aholi daromadi ish haqi, dividentlar va 
foizlardan, shuningdek, transfert to’lovlaridan tashkil topadi. Daromadlar kengroq 
ma’noda pulsiz yoki imtiyozli narxlarda axoli oladigan tovarlar va ta’lim, sog’liqni 
saqlash, uy-joy kommunal xo’jaligi, transport va boshqa xizmatlar bo’yicha 
imtiyozlar ko’rinishidagi to’lovlarni ham o’z ichiga oladi. 
Ish haqi, dividentlar va foizlarni ishlab chiqarishda bevosita qatnashganlar 
daromadlar 
taqsimlanishi 
natijasida 
oladilar. 
Davlat 
daromadlarning 
taqsimlanishiga ish haqining eng kam miqdorini qonuniy ravishda o’rnatish orqali 
ta’sir ko’rsatadi. Eng kam ish haqi ushbu mamlakatda tarkib topgan turmush 
sharoitiga bog’liq bo’lib, eng kam iste’mol byudjetb asosida aniqlanadi. 
Davlat daromadlarning qayta taqsimlanishini asosan ikki xil tayanch vositalar 
yordamida amalga oshiradi: 
1. Soliq tizimi; 
2. Transfert dasturlari. 
Davlat transfert dasturlaridan tashqari yana bir qator nodav lat va jamoat 
dasturlari ham mavjud. Davlat va nodavlat tashkilotlari transfert dasturlarining 
barcha turlari yagona maqsadga, ya’ni, aholi daromadlarini tenglanggirishga 
yo’naltirilgan. 
Daromadlar taqsimlanishining tengsizligini ifodalash uchun ko’p hollarda 
Lorents egri chizig’i grafigidan foydalaniladi. 

---

150