O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

5.6. Kadr buferi va rastrni adreslash 
Regeneratsiyalovchi rastrli grafik qurilmalari bilan tanishganda, rastrli displey 
yarim o‗tkazgichli xotiradan iborat bo‗lgan kadr buferi ko‗rinishida amalga oshirish 
usuli, lekin kadr buferi uchun ikkilamchi xotira- disk yoki baraban ham qo‗llanishi 
mumkin. Kadr buferlarini yana suriluvchi registrlar yordamida ham amalga oshirish 
mumkin. Suriluvchi registrli sxematik ko‗rinishda FFD turidagi stek deb hisoblash 
mumkin (birinchi keldi - birinchi xizmat ko‗rsatildi). Agar stek to‗la bo‗lsa, unda 
stikni yuqorisiga yangi ma‘lumot bitlari qo‗shilganda eng tagidan ma‘lumotning 
birinchi betlari sakrab chiqadi. Stekdan sakrab chiqqan ma‘lumotlarni skaner 
qilinuvchi qator pikseli kabi izohlash mumkin.
Skaner qilinadigan qator pikselida har bitta registrdan foydalanib, suruluvchi 
registrlarda kadr buferini amalga oshirish mumkin. Har bir registr uzunligi qator 
soniga teng. Boshqa varianti – qator sonini, skaner qilinadigan qator piksellari soni 
ko‗paytmasiga teng bo‗lgan uzunlikdagi bitta registrdan foydalanib.
Har bir qatori 8 pikselli, olti qatorli displey ko‗rsatilgan. Bundan tashqari 
rasmda suriluvchi registrda kadr buferi tasvirlangan, qaysi kim har biri 6 bitli sakkizta 
registr kiradigan. Buferda tasvir bitlari to‗plami joylashgan. 3 qator uchun bitlar 
suriluvchi registr ostidan sakrab chiqish momenti ko‗rsatilgan. Videogeneratsiya 
tezligi bilan moslashish uchun suriluvchi registrlar chiqishni diqqat bilan boshqarish 
zarur. 
Ikkilamchi xotiradagi kadr buferi va suriluvchi registrlar uchun interaktivlik 
darajasi uncha yuqori emas. Ikkilamchi xotira uchun interaktivlik darajasini pastligi 
sababi kirishning ko‗p vaqt olishi, suriluvchi registrlar uchun esa interaktiv ishlashini 
pasayishi faqat registrga bitlarni qo‗shish vaqtida o‗zgartirish kiritish mumkinligi 
bilan bog‗liq. 
Kadr buferi grafikt izim sxemasi, regeneratsiyali vektorli displey sxemasiga 
o‗xshash. Zarur bo‗lganda asosiy kompyuterga kirish dasturi kadr buferini 
modifikatsiya qiladi. Displey kontrolleri qatorlarni skaner qilish tartibida uni davriy 
ravishda qayta ishlaydi va videomonitorga tasvirni regeneratsiyalash uchun zarur 
bo‗lgan informatsiyani uzatadi.

---

92 
Kadr buferini asosiy kompyuter xotirasini qismi kabi yoki alohida xotira kabi 
amalga oshirishmumkin.
Asosiy protsessordan farmoyishni olgandan keyin grafik protsessor kadr 
buferini batafsil qayta ishlashini boshqaradi. Umumiy shinada ikkita protsessor va 
bitta xotira bo‗lganda shinada, tizimni o‗rtacha ishlab chiqarishini qisqartiruvchi 
to‗qnashuv holati vujudga kelishi mumkin. Bu holatda kadr buferi xotirasi, asosiy 
xotiradan ajratilgan, shuning uchun shinada to‗qnashuv holati yuzaga kelmaydi.