Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

 
 3. Altria 
–
Phillip Morris International, bitim miqdori 
–
107 
milliard AQSH dollari 
Altria Group oldin Phillip Morris nomi bilan tanilgan. Butun 
dunyoda koʻpchilikka ma’lum bu kompaniya 2003 yilgacha Phillip 
Morris brendi ostida sigareta ishlab chiqarish bilan shugʻullanar edi. 
Aynan shunday mashhurlik biznes rivoji uchun toʻsqinlik qilar edi va 
shu boisdan 2003 yilda zararli tovar ishlab chiqaruvchi degan 
yoqimsiz nomdan qochish maqsadida kompaniya oʻz nomini Phillip 
Morris Internationalga oʻzgartiradi. Kompaniya 2007 yilgacha Kraft 
Foods amerika oziq-ovqat kompaniyasi nazorati ostida faoliyat 
yuritadi. 2008 yilda Philip Morris Internationalning 100 foiz aksiyalari 
Altria kompaniyasi aksiyadorlari oʻrtasida taqsimlanish yoʻli bilan 
sotib olinadi. Oʻz navbatida moliyaviy operatsiya Phillip Morris 
Internationalning bosh kompaniyasiga 107 milliard AQSH dollari 
miqdoridagi moliyaviy mablagʻ keltiradi.
2. Vodafone Air touch + Mannesmann, bitim miqdori - $185,1 
milliard AQSH dollari 
Vodafone va Mannesmann oʻzaro birlashgunga qadar mobil aloqa 
bozorida raqobatchi kompaniyalar edi. Lekin 1990 yillarning 
oxirlariga kelib Mannesmann nemis kompaniyasi Buyuk Britaniya 
bozoriga, ya’ni Vodafone vataniga kirib boradi. Aynan oʻsha paytda 
angliyaliklar raqobatchini dushmanlarcha qoʻshib olishga urinishni oʻz 
vatanlarida boshlash lozimligi anglaydilar. Dastlab Germaniya 
hukumati va Mannesmann direktorlar kengashi bitimga qarshi 
chiqadilar, lekin 2000 yilda 185,1 milliard AQSH dollari hisobiga oʻz 
aktivlarini sotishga baribir qaror qiladilar. 
1. AOL + Time Warner Cable, bitim miqdori 
–
186,2 milliard 
AQSH dollari 
Tarixdagi eng muvaffaqiyatsiz qoʻshib olishlardan biri. Bugungi 
kunda AOL va Time Warner Cable kompaniyalari haqida nimalarni 
bilamiz? Birinchi kompaniya – uzoq oʻtmishdagi va hozirgi kunga 

---

- 
341 - 
kelib unutilayotgan internet gigant kompaniya, ikkinchisi esa davriy 
ravishda oʻz egalarini almashtirib turvchi eng yomon kabel televidenie 
va internet xizmati koʻrsatuvchi kompaniyalardan biri. 2000 yilda har 
ikkala kompaniyada hammasi boshqacha boʻladi, deb tasavvur 
qilinardi. Birlashishlar va qoʻshib olishlar bozoridagi mazkur yirik 
bitim dunyo miqyosida birinchi raqamli telekompaniyaning yuzaga 
kelishiga xizmat qilishi kerak edi. Aynan qoʻshib olishga sarflangan 
186,2 milliard AQSH dollari AOL kompaniyasining moliyaviy 
moslashuvchanligining yoʻqotilishiga olib keldi, natijada uning 
sinishiga va 2009 yilga kelib ikkiga boʻlinishiga sabab boʻldi.
Yuqoridagilardan kelib chiqqan holda jahon iqtisodiyotida amalga 
oshirilgan eng yirik birlashishlar va qoʻshib olishlar boʻyicha 
operatsiyalarni quyidagi jadvalda qisqacha keltirib oʻtamiz (21.4-
jadval) 
 
21.4-jadval