Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti
Yüklə 15,56 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
KIRISH Korporativ moliya – yuridik va jismoniy shaxslarning o‘z mulk- larini ixtiyoriy ravishda birlashtirish orqali tijorat tashkilotini tashkil etish va tashkil etilgan tijorat tashkilotining faoliyati bilan bog‘liq pulli munosabatlarni anglatadi va moliya tizimining mustaqil sohasi hisoblanadi. Moliyaning aynan shu sohasida iqtisodiyotning turli tarmoqlariga taqsimlanadigan daromadlarning asosiy qismi shakllanadi 1 va bu daromadlar iqtisodiy taraqqiyotning hamda jamiyat ravnaqining asosiy manbasi sifatida xizmat qiladi. Bunda korxonalar daromadlari oʻz-oʻzini moliyalashtirish uchun, ishchi xodimlar va davlat oldidagi majburiyatlari hamda boshqa yoʻnalishlarga taqsimlanadi. Yuqoridagilardan kelib chiqqan holda korporativ moliyaning moliya tizimi markaziy boʻgʻini sifatida yuzaga chiqishini koʻrishimiz mumkin va korporativ moliyaning amal qilishini samarali tashkil etish jamiyat ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotida doimiy e’tibor talab qilishini ta’kidlashimiz lozim boʻladi. 2017-2021 yillarda O‘zekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasida “aholining erkin resurslarini joylashtirishdagi muqobil manba sifatida fond bozorini rivojlantirish”, “alohida milliy korxonalar aksiyalarining xorijiy nufuzli fond birjalarida dastlabki tarzda joylashtirilishiga erishish (IPO), ularning xorijiy kapital bozoriga chiqishini ta’minlash” 1 kabi vazifalarning belgilanganligi ham korporativ moliyaning ahamiyatini yanada oshiradi. Korporativ moliya bugungi kunga kelib xalqaro moliya tizimining asosi sifatida ham xizmat qilmoqda, desak mubolagʻa boʻlmaydi. Aynan shunday holatda mamlakatimizda korporativ moliyani samarali 1 O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi “O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha harakatlar strategiyasi to‘g‘risida”gi 4947-sonli Farmonidan. - 4 - tashkil etish mamlakatimiz iqtisodiy taraqqiyotini yuksaltirish bilan birga xalqaro iqtisodiy integratsiyalashuv jarayonining yuksalishiga imkon beradi. Buning uchun esa tayyorlanayotgan iqtisodchi mutaxassislarning korporativ moliya boʻyicha bilim, malaka va koʻnikmaga ega boʻlishlari talab etiladi. Mazkur darslik ham aynan shu maqsadda nashrga tayyorlangan. Umuman, korporativ moliyani samarali tashkil etish strategiyasini toʻgʻri belgilash mamlakat iqtisodiy taraqqiyotida va xalq turmush farovonligini oshirishda alohida ahamiyat kasb etadi. Bu borada Birinchi Prezidentimiz I.Karimov ta’kidlaganlaridek, “... avvalambor roʻy berishi mumkin boʻlgan turli falokatlar, jahon iqtisodiyotining yuksalishi va inqirozini oldindan koʻrish imkonini beradigan, har tomonlama chuqur oʻylangan, aniq maqsad va ustuvor yoʻnalishlarni oʻz ichiga olgan taraqqiyot dasturi va uni amalga oshirish strategiyasiga ega boʻlgan mamlakat va xalq pirovard natijada muvaffaqiyatga erishadi” 2 . Shundan kelib chiqqan holda mamlakatimizni rivojlangan davlatlar qatoriga olib chiqish maqsadida Prezidentimiz va hukumatimiz tomonidan korporativ moliyani samarali tashkil etish va rivojlantirishga doir qator chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda. Mazkur darslikda korporativ moliyaning iqtisodiy mohiyati va tashkiliy xususiyatlari, korporativ tuzilmalarda moliyaviy menejerning roli, korporativ tuzilmalar faoliyatida moliya bozorining oʻrni, pul mablagʻlarining vaqt boʻyicha qiymatini aniqlash masalalari, oʻz mablagʻlari va qarz mablagʻlari hisobiga faoliyatni moliyaviy ta’minlash masalalari, korxonalar faoliyatiga xorijiy kapitalni jalb etish yoʻllari, kapital bahosini aniqlash, moliyaviy aktivlar daromadliligini baholash yoʻnalishlari, sof joriy qiymat usulida investitsion qarorlar qabul qilish, risk va daromadlilikning oʻzaro bogʻliqligi, opsionlarning qoʻllanish xususiyatlari, dividend siyosati, korxonalarda soliqlarni rejalashtirish, korporativ birlashishlar va 2 Karimov I.A. Mamlakatimizda demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyatini rivojlantirish konsepsiyasi. T.: Oʻzbekiston, 2010. 6-bet. - 5 - qoʻshib olishlar kabi masalalar ham nazariy, ham amaliy jihatdan yoritib berilgan. Darslik 5230600 – “Moliya”, 5111000 – “Kasb ta’limi (5230600 – Moliya)” 2 , 5232100 – “Korporativ moliya” bakalavriat ta’lim yoʻna- lishlariga moʻljallangan boʻlsada, undan boshqa iqtisodiy yoʻnalishlar va mutaxassisliklar talabalari, ilmiy tadqiqotchilar, professor-oʻqituv- chilar hamda amaliyotchi mutaxassislar ham oʻz faoliyatlarida keng foydalanishlari mumkin. Har bir bob yakunida keltirilgan oʻz-oʻzini nazorat qilish boʻyicha savollar, test variantlari kitobxonlarning mavzuni chuqurroq oʻrganishlariga xizmat qiladi. Korporativ moliya sohasi boʻyicha oʻzbek tilida adabiyotlarning nisbatan kamligi, shuningdek, muallifning ayni paytda ham mazkur sohada tadqiqotlar olib borayotganligini inobatga olgan holda darslik bilan tanishish jarayonida tugʻilgan muammoli savollar, fikr- mulohazalar, takliflar, ma’lum bir kamchiliklar yuzasidan samimiyat- uz@mail.ru elektron pochtasiga murojaat qilishingizni soʻraymiz va Sizning murojaatingiz muallifning keyingi ilmiy tadqiqot ishlarida inobatga olinishi mumkin. Yüklə 15,56 Kb. Dostları ilə paylaş:
|