O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent

Aktivlarni baholashning asosiy jarayoni¹⁰⁹

Baholash jarayoni quyidagicha tasvirlanishi mumkin: kutilgan pul oqimlari investor talab etgan qaytim darajasida joriy davrga diskontlash orqali joriy qiymatini hisoblab aktivga qiymat belgilash. Investorning talab etilgan qaytim darajasi, r, foiz stafkaning risksiz darajasi orqali aniqlanadi va investor kutadigan risk mukofoti zarur kompensatsiya hisoblanadi. Natijada baholashning asosiy modeli matematik jihatdan quyidagicha bo’ladi:

¹⁰⁹ Arthur J. Keown, John D. Martin, J. William Petty, Foundations of Finance, Global Edition, 8/E, Pearson, 2014, p. 228 – 229
(1a)
Yoki belgilar bilan quyidagicha
V = (1b)
Bu yerda V = 1 yildan n yilga qadar kelgusi yillik daromad keltiruvchi pul oqimlarining ichki qiymat yoki joriy qiymati
= t vaqtda olinadigan naqd pul
r = investorning talab etilgan qaytim darajasi
(1) tenglamadan foydalanganda baholashning asosiy bosqichlari quyidagilar:

1. 
   qadam: (1) tenglamadan ni hisoblash, ya’ni u qimmatli qog’ozlar taklif etadigan kelgusi pul oqimlarining vaqt bo’yicha qiymati
   
2. 
   qadam: r, investorning talab etilgan qaytim darajasini aniqlash
   
3. 
   qadam: V ichki qiymatni aniqlash, ya’ni kutilgan pul oqimlari investor talab etgan qaytim darajasida joriy davrga diskontlash orqali joriy qiymati
   
   1. 
      tenglamada baholash jarayoni asosida kelgusi pul oqimlarining joriy qiymati aniqlanadi. Bu bizning bobdagi eng muhim tenglama, chunki bu bobdagi qolgan tenglamalar shu tenglamaning qayta tuzilgan variantlari va 8-bobda bu tenglamaning qayta tuzilgan shakllari uchraydi. Agar biz (1)tenglamani tushuna olsak, baholashni amalga oshira olamiz va boshqa shu asosdagi masalalarda ham aniqroq fikrga ega bo’lamiz.
      

3.