O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti samarqand filliali

5. Jahon pullari. Tashqi savdo aloqalari, xalqaro qarzlar, tashqi hamkorlarga xizmatlar ko'rsatilishi jahon pullarining paydo boiishini taqozo etdi. Pulning bu funksiyasi xalqaro savdoga xizmat qiladi, xalqaro to'lov vositasi (tashqi savdo balansi tanqisligini qoplashda), xalqaro iste’mol vositasi (tovarga to'lovlarini naqd pulda to'lashda), ijtimoiy boylikni moddiylashtirish (kapitallarni bir mamlakatdan boshqasiga o'tkazishda) rolini bajaradi.Pullaming barcha beshta funksiyasi pullaming tovarlar va xizmatlarning umumiy ekvivalenti sifatidagi yagona mohiyatini namoyon qiladi.Ular chambarchas bog'liqlikda va birlikda bo'ladi. Mantiqan va tarixiy jihatdan har bir navbatdagi funksiya bundan oldingi funksiyakjrning muayyan rivojlantirilishini nazarda tutadi.
Pullaming sanab o'tilgan funksiyalarni bajarishi tufayli ular., ayniqsa,bozor iqtisodiyotida ishlab chiqarishning rivojlanishida asosiy rolni o'ynaydi. Pullaming iqtisodiy tizimdagi ijtimoiy roli shundan iboratki,ular mustaqil tovar ishlab chiqaruvchilar o'rtasidagi bog'lab turuvchi bo'g'in, shuningdek, tovar xo'jaligidagi ijtimoiy mehnatni hisobga olish vositasi hisoblanadi. Pullar tovarlarga narxlarni belgilashda qfltrtdshadi.
Prezidentimiz Sh.M. Mirziyoyev tomonidan 2020-yil 24-fevralda Respublikamizda “Moliyaviy hisobotning xalqaro standartlariga o‘tishning qo‘shimcha chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi 4611-son Qaror imzolandi.Qabul qilingan hujjat tadbirkorlik sub'ektlarini MHXSga o‘tishga tayyorgalik ko‘rish va muvofiqlashtirish jarayonini tubdan qayta ko‘rib chiqishni nazarda tutadi. Shu nuqtai nazardan pul mablag’lari va pul ekvivalentlari tushunchasi va hisobini xalqaro hisob talablariga asosan takomillashtirishni taqazo etadi. Korxonalarning to’lovga layoqatliligini aniqlashda albatta pul mablag’lari ekvivalentlarini to’g’ri turkumlanishi, hisobining to’g’ri yuritilishi muhim ahamiyat kasb etadi. Pul ekvivalentlari to’g’risidagi ma’lumotlar buxgalteriya balansi (moliyaviy holat to’g’risidagi hisobot) hamda pul oqimlari to’g’risidagi hisobotda yuritiladi.
Quyidagi jadvalda 9-son BHMS “Pul oqimi to’g’risidagi hisobot”, 7-son BHXS “Pul oqimlari to’g’risidagi hisobot”da pul ekvivalentlari to’g’risidagi ta’tiflar keltirilgan: