Ys=
K α ,
K investitsiyalar hisobiga ta’minlanganligi uchun
tengikni:
Ys= I α deb yozish mumkin. , bunda,α – kapital quyilmalar(
investitsiyalar)ning chegaraviy unumdorligi. Agar bir yilda yalpi ishlab
chiqarishni 1 mlrd. so’mga oshirish uchun 4 mlrd so’m investitsiya talab etilsa α
=0,25 bo’ladi.
α=
Ys * I bir so’mlik investitsiya hisobiga yaratilgan yangi mahsulot
miqdorini ko’rsatadi.
2. Talab tenglamasi quyidagi ko’rinishga ega
Yd=
I ( 1* μ) , bu yerda 1* μ – xarajatlar multiplikatori,
μ–jamg’arishga chegaralangan moyillik.
Bu tenglama milliy daromad
Yd, yoki yalpi talab qo’shimcha
investitsiyalarning multiplikativ ko’payishiga teng miqdorda o’sishini ko’rsatadi.
Ishlab chiqarish to’plangan jami kapital bilan ta’minlanishi, milliy daromad
esa qo’shimcha investitsiyalarning multiplikativ ta’siri ostida ko’payishi sababli
taklif tenglamasida jami investitsiyalar, talab tenglamasida esa qo’shimcha
investitsiyalargina ko’rib chiqilaadi.
3. Daromadlar va ishlab chiqarish quvvatlarining qo’shimcha o’sish
sur’atlari tengligi tenglamasi:
I ( 1* μ) = I α Bu tenglamani yechib suyidagi natijani olamiz:
I * I = μ α (
I * I ) – investitsiyalarning yillik o’sish sur’ati bo’lib, ishlab chiqarish
quvvatlarini oshirish yordamida to’liq bandlilikni ta’minlab turish uchun
(μ α) miqdorga teng bo’lishi kerak. Bundan xulosa shuki investitsiyalarning
mutanosib o’sish sur’atijamg’arishga chegaralangan moyillik va investitsiyalarning
unumdorligi ( kapital qaytimi) darajalarining hosilasi ekan.
Agar μ = 0,2 α=0,4 bo’lsa
I * I= 0,2* 0,.4 =0,08 yoki 8 %
Demakinvestitsiyalarning o’sish sur’ati 8% bo’lishi talab etiladi.
E. Domar moddelidan kelib chiqadigan umumiy xulosa shuki iqtisodiy
o’sishni ta’minlash uchun investitsiyalar hajmini oshirish, bu uchun esa jamg’arish
normasi hamda fan texnika taraqqiyoti orqali kapitalning samaradorligini oshirish
zarur.
