O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat sharqshunoslik instituti

C = a + b Yd , bu yerda: a – avtonom xarajatlar; Yd – tasarrufidagi 
daromad (Yd =Y-T), bu yerda: T – soliqlar; 
b – iste’mol hajmining tasarrufidagi daromadga bog’liqligini ifodalovchi 
koeffitsient, boshqacha aytganda iste’molga chegaralangan moyillik. 
ДS 
b = --------- 100
Д Yd 
Demak, iste’mol hajmi avtonom iste’molga, tasarrufidagi daromad hajmiga 
va iste’mol hajmining tasarrufidagi daromad o’zgarishiga ta’sirchanligiga bog’liq.

---

Jamg’arish grafigini ham iste’mol grafigiga o’xshab algebraik ifodalash 
mumkin, ya’ni jamg’arish funksiyasi quyidagi ko’rinishga ega: 
S = -a + (1 -b) Yd 
 
2 - chizma. Jamg’arish grafigi 
Iste’mol va jamg’arish hajmiga tasarrufidagi daromad dinamikasidan 
tashqari quyidagi omillar, to’g’rirog’i bu omillardagi o’zgarishlar ham ta’sir 
ko’rsatadi: 
1. Uy xo’jaliklari daromadlari. 
2. Uy xo’jaliklarida to’plangan mulk hajmi. 
3. Baholar darajasi. 
4. Iqtisodiy kutish. 
5. Iste’molchilar qarzlari hajmi. 
6. Soliqqa tortish hajmi. 
 
2. Iste’mol va jamg’arishga o’rtacha hamda chegaralangan moyillik. 
Iste’molga o’rtacha moyillik deganda tasarrufidagi daromaddagi iste’mol 
xarajatlarining ulushi tushuniladi, ya’ni: 
S 
APC = ------------- 100 
Yd 
bunda: APC – (average propensity to consume) iste’molga o’rtacha 
moyillik. 
Tasarrufidagi daromaddagi jamg’arish ulushini jamg’arishga o’rtacha 
moyillik deb ataladi, ya’ni: 
S
APS = --------------- 100 
Yd
Bunda: APS (average propensity to saving) – jamg’armaga o’rtacha 
moyillik. 
Iste’moldagi o’zgarishlarning shu o’zgarishni keltirib chiqargan 
tasarrufidagi daromad o’zgarishdagi ulushi iste’molga chegaralangan moyillik 
deyiladi.