O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat sharqshunoslik instituti

Yalpi naflilik – ma’lum bir vaqtda, ma’lum bir tovar yoki xizmatni iste’mol 
qilish natijasida olinadigan yalpi qondirish.
Naflilik funksiyasi – iste’molchining individual istagini aniqlab beruvchi 
iste’mol xajmi va yalpi naflilik o‘rtasidagi son jihatdan bog‘liqlikni ko‘rsatadi.

---

Naflilik funksiyasi iste’molchining iste’mol qiladigan ne’matlar xajmi bilan, 
u ushbu ne’matlarni iste’mol qilish natijasida oladigan naflilik darajasini 
ifodalaydi. Naflilik funksiyasi orqali nafaqat umumiy naflilikni ifodalash mumkin 
balki, ketma-ket ne’matdan qo‘shimcha bir birlik iste’mol qilish natijasida 
oladigan qo‘shimcha o‘sgan naf miqdorini ifodalovchi, chekli nafni ham aniqlash 
mumkin.
Chekli naflilik – bir birlik qo‘shimcha iste’mol natijasida olinadigan 
qo‘shimcha naflilikdir.
Iste’molchilik tanlovining to‘g‘rilik tamoyili bu yalpi va me’yoriy naflilik 
emas, balki, bir so‘m xarajatga to‘g‘ri keladigan me’yoiy naflilikdir.
3.Befarqlik egri chizig‘i. 
Befarqlik egri chizig‘i – iste’molni bir xil darajada qondiruvchi yaroqli, 
foydali tovar tanlovlari yig‘indisini tashkil etadi. Befarqlik egri chizig‘i iste’molchi 
uchun bir xil naf beruvchi ne’matlar kombinatsiyalarini ifodalaydi. Demak, 
chizmaning nuqtalar orqali keltirilgan tovar tanlovlariga iste’molchi befarq bo‘ladi.
Iste’mol tovarlarining turli xil assortimenti 
Turli xil tovarlar 
to‘plami 
Oziq-ovqat 
mahsuloti 
turlarining 
miqdori 
Kiyim 
turlarining 
miqdori 
A 
20 
30 
B 
10 
55 
C 
40 
20 
D 
30 
45 
E 
10 
20 
F 
10 
45 
Befarqlik egri chizig‘i turli guruhdagi tovarlar va xizmatlarga nisbatan 
shaxsiy afzal ko‘rish darajasini tasvirlab beradi. Ammo afzal ko‘rishning o‘zi 
iste’molchi xatti-xarakatini to‘liq tushuntirib bermaydi. Iste’molchining individual 
tanloviga byudjetning chegaralanganligi ham ta’sir etadi, chunki bu turli tovarlar 
va xizmatlarning narxiga ko‘ra kishilarning iste’molini cheklab qo‘yadi.