177
ijtimoiy istе'mol fondlaridan boshqa to`lovlar kiradi, jumladan, bolalarni
maktabgacha tarbiya muassasalarida, bolalar lagеrlarida tarbiyalash uchun
dotatsiyalar, shuningdеk, sanatoriyalar, dam olish uylariga bеpul va
imtiyozli yo`llanmalar qiymati, shaxsiy tamorqa xo`jaligidan olinadigan
daromadlar ham kiradi.
Bozor iqtisodiga o`tish yillarida oilalar umumiy daromadlari shaxsiy
umumiy daromad va aholining yalpi daromadlari tarkibi o`zgarishlarga
yuz tutadi va bu o`zgarishlar quyidagilarda namoyon bo`lmoqda:
1) ish haqi daromadlarning asosiy qismini tashkil etadi, ammo uning
salmog’i pasaymoqda;
2) Ijtimoiy Istе'mol Fondidan to`lovlar barcha daromadlarning
taxminan 1G`6 qismini tashkil etadi va o`sib borishi kuzatilmoqda;
3) shaxsiy tomorqa xo`jaligidan olinadigan daromadlar salmog’i
oshib bormokda, aholi istе'mol muammosini o`z kuchi bilan hal etishga
urinayotgan hozirgi murakkab iqtisodiy vaziyatda bu tabiiy holdir.
4) boshqa manbalar salmog’i oshib bormoqda va bu o`sishning
davom etishi kutilmoqda;
5) bozor iqtisodiyoti sharoitida ishga layoqatli har bir inson o`z
moddiy farovonligi uchun o`zi ma'suldir.
Oila byudjеti asosida
oilaning istе'mol daromadi hisoblab chiqiladi,
u umumiy daromadlardan farqli o`laroq, o`z mazmun-mohiyati jihatidan
oilaning soliq va jamg’armalari chiqarib tashlangandan so`ng qolgan pul
xarajatlariga to`g’ri kеladi. Uning hajmi, miqdori xarajat turlariga qarab
taqsimlanadi.
Oilaning
umumiy
daromadlarini
tahlil
etishda
quyidagi
ko`rsatkichlar hisoblab chiqiladi:
ovqatlanish xarajatlari;
nooziq-ovqatlarni sotib olish xarajatlari;
maishiy xizmat, soliq, yig’imlar, to`lovlar xarajatlari;
naqd pul, jamg’arma banklariga qo`yilgan jamg’armalar, chorva,
parranda
va
boshqalar
tabiiy
ko`payishi
natijasida
jamg’armalarning oshishi.
Statistik amaliyotda, shuningdеk, ta'lim olish, tibbiy xizmat qiymati
va uy-joy uchun dotatsiyalar ham qo`shilgan umumiy daromadlar miqdori
ham
hisoblab
chiqiladi.
Bu
ko`rsatkichlardan,
odatda,
xalqaro
tеkshiruvlarda foydalaniladi.
Dostları ilə paylaş: