O‟zbеkiston rеspublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi
Yüklə 1,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- GLOSSARIY Attraksiya
- Audometr
- Antipatiya
|
Nazorat savollari:
1. Sezgi tushunchasining mazmunini izohlang? 2. Sezgilarning nerv fiziologik asoslari tushuntirib bering? 3. Sezgining xususiyatlari va tavsifi haqida nimalarni bilasiz? 4. Sezgining shaxsdagi rivojlanish bosqichlari haqida aytib bering? 195 GLOSSARIY Attraksiya – (fran. attraktion – qiziqmoq, intilmoq) - kishini boshqa kishi tomonidan qanday qabul qilinishini belgilovchi tushuncha, ya‟ni bir kishini ko‟rib qolganda, idrok etganda yuz beradigan tafakkur turi. Audometr - (lot. audire - eshitmoq, yunon. metrio-o‟lchayman) eshitish sezgisining kuchini aniqlaydigan asbob. Agglyutinatsiya - (lot. agglutinare - yopishtirmoq) bir necha narsalarning ayrim har xil qismlarini olib birlashtirilib, yangi narsa va hodisalarning obrazlariga yaratilgan iborat xayol faoliyati. Mavjud obraz va tasavvur qismlarini bir-biriga “yopishtirib” qo‟shish asosida yuzaga keladi. Masalan: suv parisi obrazi. Antipatiya - (yunon. antipotheia-ko‟ngilsizlik, xushlamaslik,yoqtirmaslik) biror narsaga yoki kimsaga nisbatan bo‟lgan salbiy munosabatdan kelib chiqadigan va uni ifodalaydigan yoqimsiz hissiyot. Adaptatsiya - (lot. adaptaro – moslashmoq) sezgi a‟zolari (analizatorlar) ning ta‟sirot kuchiga moslashuvi natijasida muayyan sezgirlikning o‟zgarishi adaptatsiya hodisasida sezgirlik ortishi yoki kamayishi mumkin. Kuchli ta‟sirdan kuchsiz ta‟sirga o‟tganda sezgirlik asta-sekin ortib boradi, ta‟sir kuchayganda esa, sezgirlik, aksincha, kamayib boradi. Adaptatsiya qonuniyati, organik sezgilardan boshqa, barcha sezgilar sohasiga xosdir. U fiziologik, ijtimoiy – psixologik va kasbiy moslashishga bo‟linadi. Anesteziya - (yunon anaisthesia-sezgisizlik, sezmaslik) – nerv tizimining kasallanishi oqibatida sezgirlikning yo‟qolishi. Asteniya - (yunon. asthenea-holsizlik) kuchli toliqish, sezgirlikning susayishi, kayfiyatning beqarorligi, uyquning buzilishi bilan ifodalanuvchi ruhan sustlik, ojizlik holati. Unga uzoq muddat spirtli ichimlik ichish natijasida hosil bo‟ladigan ruhiy sustlik misol bo‟ladi. Apatiya - charchash, og‟ir his-tuyg‟u yoki kasallik oqibatida qiziqishning so‟nishi, atrofdagilarga nisbatan befarq bo‟lish, ma‟yuslik kabi ruhiy holatlar. 196 Affekt - (lot. affektus-ruhiy hayajon, ehtiros) kuchli, tez va jo‟shqin kechuvchi, nisbatan qisqa muddatli, his-hayajonli, irodaviy nazorat yo‟qotilgan ruhiy holat. Afaziya - (yunon. yuk. phasia-nutq) eshitish a‟zolarining sog‟lom bo‟lgani holda nutq faoliyatining buzilishi. Bosh miya katta yarim sharlari po‟stlog‟ining shikastlanishi natijasida paydo bo‟ladi. Yüklə 1,55 Mb. Dostları ilə paylaş:
|