О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi
Yüklə 0,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Motivatsiya va faollik
Inson faoliyati motivatsiyasining eng muhim masalalaridan biri bu uning harakatlarining sabablarini tushuntirishdir. Psixologiyada bunday tushuntirishga sabab kabilar deyiladi. Nedentsional atributiya deganda sub’ekt tomonidan boshqa odamlarning xulq-atvorining sabablari va motivlarini va ularning kelajakdagi xatti- harakatlarini bashorat qilish qobiliyatining rivojlanishi asosida shaxslararo tushunish tushunchasi tushuniladi. Nedentsional atributni eksperimental tadqiqotlar quyidagilarni ko’rsatdi: bir kishi o’z xatti-harakatlarini boshqa odamlarning xatti-harakatlarini qanday izohlayotgan bo’lsa, shunchalik tushuntirmaydi; sabablarni aniqlash jarayonlari mantiqiy normalarga bo’ysunmaydi; odam o’z faoliyatining muvaffaqiyatsiz natijalarini tashqi omillar, muvaffaqiyatli natijalarni ichki omillar bilan izohlashga moyil. 35 Xulosa O`z- o`zini baholash va motivatsiya mavzusini xulosa qilib aytganda: 1. Yoshlarga talim-tarbiya berish masalalarida yangicha yondashish davr talabi bo‘lib kelmoqda. Respublikamizda uzluksiz ta’limini joriy etishdan asosiy ko‘zlangan maqsad – yosh avlodda yuqori kasbiy madaniyat, ijodiy va ijtimoiy-siyosiy faollik, erkin fikr yuritish kabi qobiliyatlarni shakllantirishdan iborat. Bunda avvalo tahsil oluvchilarning faolligini oshirish talab qilinadi O‘qituvchi o‘z faoliyati davomida, yani ayrim hollarda baho ballari ularning so‘z shakli bilan “a’lo”, “yaxshi” deb almashtiradi. Pedagogik baholash umuman bolalarning shaxsini emas, balki ko‘rsatgan sifatlarini baholashni nazarda tutadi. Pedagogik baholashga bunday yondoshishga asoslangan va undan o‘z ishida oqilono foydalangan holda pedagog o‘z o‘quvchilarining qiymatiy munosabatlarini shakllantiradi va to‘g’rilaydi. Pedagogik baholash vositasida o‘qituvchi o‘z tarbiyalanuvchilarida axloqiy va ma’naviy-etik qarashlarni tarkib toptiradi. Pedagogik baho: obrazlarni qiymatiy munosabatlar darajasida muhitga olib chiqish; bu munosabatlarni o‘zlashtirishda bola faoliyatini rag’batlantirish; xato qilish ehtimoli sezilsa, uni oldindan to‘g’rilashdan iborat. Har bir shaxs takrorlanmasdir va har bir shaxsga uning o‘sishi uchun pedagogik baholashning ahamiyatini hisobga olgan holda ehtiyotkorona munosabat darkordir. Shu munosabat bilan o‘qituvchi darsda va tarbiyaviy tadbirlarda foydalanishi mumkin bo‘lgan bir nechta texnologok qoidalari mavjud. 2. Inson faoliyati motivatsiyasining eng muhim masalalaridan biri bu uning harakatlarining sabablarini tushuntirishdir. Psixologiyada bunday tushuntirishga sabab kabilar deyiladi. Nedentsional atributiya deganda sub’ekt tomonidan boshqa odamlarning xulq-atvorining sabablari va motivlarini va ularning kelajakdagi xatti- 36 harakatlarini bashorat qilish qobiliyatining rivojlanishi asosida shaxslararo tushunish tushunchasi tushuniladi. Nedentsional atributni eksperimental tadqiqotlar quyidagilarni ko’rsatdi: bir kishi o’z xatti-harakatlarini boshqa odamlarning xatti-harakatlarini qanday izohlayotgan bo’lsa, shunchalik tushuntirmaydi; sabablarni aniqlash jarayonlari mantiqiy normalarga bo’ysunmaydi; odam o’z faoliyatining muvaffaqiyatsiz natijalarini tashqi omillar, muvaffaqiyatli natijalarni ichki omillar bilan izohlashga moyil. |