O`zbеkiston rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi

4-мавзу. Ривожланиш назарияси (Диалектика)
Фалсафа тарихида ривожланиш ҳақидаги қарашлар эволюцияси. Шакллланиш, ўзгариш, ривожланиш ва тараққиѐт тушунчаларининг ўзаро алоқаси ва фарқи. Ривожланишнинг фаталистик, волюнтаристик, эмержент талқинлари. Диалектика ривожланиш хақидаги таълимот. Метафизика ва неометафизика, софистика, эклектика, догматизм ва консерватизм ривожланиш мукобиллари. Ривожланишнинг умумий қонунлари ва категорияларининг таснифи. Априор ва апостериор тушунчасининг моҳияти. Қонун тушунчаси. Қонунларнинг турлари: воқелик қонунлари, базис ва локал қонунлар. Фалсафа қонунларининг асосий шакллари. Қарама-қаршилик ва зиддият. Зиддиятларнинг турлари. Айният ва тафовут. Зиддиятларнинг турлари. Миқдор ва сифат ўзгаришлари диалектикаси. Сифат, миқдор, меъѐр, хосса, сакраш категориялари. Инкорни-инкор қонуни ва ворисийлик. Фалсафа тарихида категорияларга турли муносабатлар. Категория тушунчаси ва уларнинг турлари. Фалсафа категорияларининг таснифи. Метод, методика ва методология тушунчаси. Фалсафа тарихида методлар ҳақидаги ѐндашувлар. Методларнинг таснифи: Фан ва фалсафа методлари. Умумилмий методлар, хусусий илмий методлар, фанлараро тадқиқот методлари. Ижтимоий гуманитар фанлар методларининг ўзига хос хусусиятлари. Ҳозирги замон методологияси: куматоид, кейс стадис, абдукция. Эвристика янги методологик тамойил. Тизим, тизимли ѐндашув, тизимли таҳлил тушунчаларининг ўзаро алоқаси ва фарқи. Тизим динамикаси.

5- мавзу. Билиш фалсафаси (Гносеология)
Билиш амалиѐт ижод уйғунлиги. Фалсафа тарихида билишга оид қарашлар эволюцияси. Билимнинг асосий турлари ва шакллари. Билишда субъект ва объектнинг ўзаро алоқаси. Билиш фаолиятида рационаллик ва иррационаллик диалектикаси. Билишдаги қарама-қаршиликлар. Ҳиссий, эмпирик, назарий, мантиқий ва интуитив билиш даражаларининг ўзаро алоқаси ва фарқи. Хақиқат билиш мезони. Фалсафа тарихида ҳақиқатга муносабат. Ҳақиқатнинг асосий шакллари ва концепциялари. Исботлаш ва рад этиш. Ҳақиқатни англашда эмоция, идеал, ирода, ишонч ва шубҳанинг роли. Верификация тамойили. Ҳақиқат ва янглишиш, ѐлғон ва дезинформация (ѐлғон ахборот). Ҳақиқатни билишда назария, амалиѐт ва фаолият бирлиги. Амалиѐт ва фаолиятнинг мутаносиблиги. Фаолиятнинг тузилиши ва атрибутлари. Ижодий ва ноижодий фаолият. Ўйин фаолият сифатида. Хақиқатга эришишда тушуниш ва тушунтириш диалектикаси. Фалсафа тарихида тушуниш санъати ҳақидаги қарашлар эволюцияси. Тушунишда маънони англашнинг аҳамияти. Символ, семиотика ва диалог тушуниш воситаси. Онтологик, гносеологик, аксиолик символлар. Тушуниш ва тушунтиришнинг мутаносиблиги. Тушунтириш илмий билимни тушуниш шакли.