O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi

6.6 - rasm. Asinxron motorni chastotali rostlashdagi mexanik 
xarakteristikalar 
 
 
 
 

---

178 
6.1 – masala. 
Chastotali rostlanadigan elektr yuritma 4A132M4UZ rusumli qisqa tutashtirilgan 
asinxron motor va kuchlanish invertorli chastota o‘zgartirgichidan tashkil topgan.
Motorning berilgan texnik ma’lumotlari: 
P
n
= 11 kW, U
1l
= 380V, ω
n
= 1455 ayl / min = 157 s 
-1
, M
k
/M
n
= 2,2, 
r
1
= 0,43 Om, r
2
’
= 0,32 Om, x
k
= 1,5 Om, x
µ
= 32 Om. 
Chastota va kuchlanishning quyidagi qiymatlarida yuritmaning mexanik 
xarakteristikalari hisoblansin. 
1.
= const , f
1
– 5 dan 50 Gsgacha o‘zgaradi. 
2.
= const , f
1
– 5 dan100Gsgacha o‘zgaradi. 
Echimi: 
1.
Motor nominal momenti
M
n
= 
2.
Motorning nominal sirpanishi 
S
n
= 
= 0,03. 
Mexanik xarakteristikalar hisobini 6.1 jadvalga kiritamiz. Hisoblashda baza 
kattaliklari sifatida ω
0
= ω
on
= 157 1/s va M
n
= 72 Nm larni olmaiz. Hisoblar ω
0j
- 
uchun (6.2); S
kj
– (6.12); M
kj
–uchun (6.11); M uchun (6.10) formulalar bilan olib 
boriladi.
Hosil qilingan tavsifdan ko‘rinadiki, U
1*
/f
1*
= const munosabat bilan 
chastotani kuchlanishni kamaytirish bilan birga kamaytirilanda, r
1
aktiv qarshilikda 
kuchlanishning pasayishiga bog‘liq xolda chastotaning kichik qyimatlarida kritik 
momentni sezilarli darajada kamaytirib yuboradi. Kritik moment doimiy o’zgarmas 
bo‘lib qolish uchun (6.14) formuladan foydalangan xolda stator aktiv 
qarshiligidagi kuchlanish pasayishini kompensatsiyalab kuchlanishni chastotaga 
nisbatan kamroq pasaytirish kerak. Chastotani nominaldan yuqori qiymatlarga 

---

179 
oshirishda va kuchlanish qiymatini nominalda saqlab qolishda motor tezligi oshadi 
ammo maksimal moment kamayadi. 
Chastotali rostlanadigan asinxron motorning mexanik tavsiflari. 
6.1 jadval.