O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi



Yüklə 0,61 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə79/95
tarix02.01.2022
ölçüsü0,61 Mb.
#43036
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   95
izhtimoij psixologiya

Noverbal  ta‟sirning  ma‘nosi  ―nutqsiz‖dir.  Bunga  suhbatdoshlarning  fazoda  bir  - 

birlariga  nisbatan  tutgan  o‗rinlari,  xolatlari  (yaqin,  uzoq,  intim),  qiliqlari,  mimika, 

pantomimika, qarashlar, bir - birini bevosita xis qilishlar, tashqi qiyofa, undan diqayotgan 

turli  signallar  (shovqin,  hidlar)  kiradi.  Ularning  bardasi  muloqot  jarayonini  yanada 

kudaytirib,  suhbatdoshlarning  bir  -  birlarini  yaxshiroq  bilib  olishlariga  yordam  beradi. 



Masalan,  agar  udrashuvning  dastlabki  daqiqalarida  o‗rtog‗ingiz  sizga  qaramay,  atrofga 

alanglab, ―Ko‗rganimdan biram xursandman‖, desa, ishonasizmi?  

Muloqot jarayonidagi xarakterli narsa shundaki, suhbatdoshlar bir - birlariga ta‘sir 

ko‗rsatmoqdi bo‗lishganda, dastavval nima deyish, qanday so‗zlar vositasida ta‘sir etishni 

o‗ylar ekan. Aslida esa, o‗sha so‗zlar va ular atrofidagi xarakatlar muhim rolü o‗ynarkan. 

Masalan, mashhur amerikalik olim Megrabyan formulasiga ko‗ra, birindi marta ko‗rishib 

turgan  suhbatdoshlardagi  taassurotlarning  ijobiy  bo‗lishiga    gapirgan  gaplari  7%, 

paralingvistik omillar 38%, va noverbal xarakatlar 58% gacha ta‘sir qilarkan. Keyindalik 

bu munosabat o‗zgarishi mumkin albatta, lekin xalq idida yurgan bir maqol to‗g‗ri : ―Ust 

- boshga qarab kutib olishadi, aqlga qarab kuzatishadi‖. 

Muloqotning  qanday  kedishi  va  kimning  ko‗proq  ta‘sirga  ega  bo‗lishi 

sheriklarning  rollariga  ham  bog‗liq.  Ta‘sirning  tashabbuskori  -  bu  shunday  sherikki, 

unda ataylab ta‘sir ko‗rsatish maqsadi bo‗ladi va u bu maqsadni amalga oshirish uchun 

barda  yuqorida  ta‘kidlangan  vositalardan  foydaladi.  Agar  boshliq  ishi  tushib,  biror 

xodimni xonasiga taklif etsa, u o‗rnidan turib kutib oladi, iltifot ko‗rsatadi, xol - ahvolni 

ham quyuqroq so‗raydi va so‗ngra gapning asosiy qismiga o‗tadi.  



Ta‘sirning adresati - ta‘sir yo‗naltirilgan shaxs. Lekin tashabbuskorning suhbatga 

tayyorgarligi  yaxshi  bo‗lmasa,  yoki adresat  tajribaliroq  sherik  bo‗lsa,  u tashabbusni o‗z 

qo‗liga olishi va ta‘sir kudini qayta egasiga qaytarishi mumkin bo‗ladi. 


Yüklə 0,61 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   95




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2025
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin