O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus

2-MODUL. “Tarbiya” fanini o’qitish metodikasining

didaktikasi

6. mavzu: Boshlang’ich sinflarda “Tarbiya” fanini o’qitish

Reja:

1. 
   Didaktikaning asosiy tamoyillari
   
2. 
   ―Tarbiya‖ fanini o‘qitish metodlari
   
3. 
   ―Tarbiya‖ fanini o‘qitish texnologiyalari
   

Tayanch tushunchalar:
Tarbiya, didaktika, fan, tamoyil, o‘qitish, metod, texnologiya, ilm, ko‘nikma, tushuncha, uquv, tajriba.


Didaktikaning asosiy tamoyillari. ―Didaktika‖ atamasi grekcha bo‘lib, o‘qitish va o‘rgatish ma‘nolarini anglatadi. Didaktika deganda ta‘lim nazariyasi tushuniladi. Shu jihatdan didaktika pedagogikaning nimaga o‘qitish, nimani o‘qitish va qanday o‘qitish kabi masalalariga javob beradi.
Didaktikaning asosiy jihatlari quyidagilardan iborat:

1. 
   didaktik vositalar va tarqatmalar: zaruriy jihozlar kompьyuter vositalari, modellar va maketlar, ko‘rgazmalar va texnik vositalar;
   
2. 
   didaktik materiallar: pedagogtomonidan tayyorlanadigan dars materiallari va mustaqil ta‘lim topshiriqlari.
   

Didaktikaning asosini qobiliyat tashkil etadi. Bunda bo‘lajak o‘qituvchilarning qobiliyatini rivojlantirish ularni didaktik texnologiyalar bilan qurollantirish nazarda tutiladi. Bu o‘rinda didaktikaning asosiy tamoyillarini taqdim etamiz.
Eng avvalo didaktika nazariyasi tamoyilini o‘zlashtirish maqsadga muvofiq bo‘ladi. Bugungi kunda didaktika nazariyasiga doir quyidagi kontsepsiyalar mavjud:

1. 
   didaktik qomusiylik konsepsiyasi: bunda pedagogik ta‘lim bo‘yicha to‘liq ilmiy ma‘lumot berish nazarda tutiladi;
   
2. 
   didaktik pragmatizm konsepsiyasi: bunda amaliyotga yo‘naltirilgan ta‘lim berishga asoslaniladi;
   
3. 
   funksional materializm didaktik konsepsiyasi: bunda fanlarning o‘zaro bog‘liqligi asosida ta‘lim berishga ustuvor darajada qaraladi;
   
4. 
   o‘qitishning manfaatli didaktik konsepsiyasi: bunda ta‘lim oluvchilarning xoxish istaklarini hisobga olgan holda ta‘lim beriladi.
   

Didaktika nazariyasiga oid bu konsepsiyalar asosida o‘qitish jarayoni tashkil etiladi.
Didaktikaning asosiy tamoyillaridan biri amaliyotdir. Bu tamoyil quyidagilarni qamrab oladi:

1. 
   dars maqsadini belgilash;
   
2. 
   darsda eng ilg‘or innovatsion texnologiyalarni qo‘llash;
   
3. 
   ta‘lim oluvchilarning bilim va ko‘nikmasini rivojlantirishga e‘tibor berish;
   
4. 
   ta‘lim oluvchilarning bilim va tarbiya darajasini baholab borish. Bularning barchasi o‘qitishning maqsadli tashkil etish va unda ko‘zlangan samaraga erishishning asosi hisoblanadi. Shu sababli
   

―Tarbiya‖ fanini o‟qitish didaktikasini ishlab chiqish zaruriyat bo‘lib turibdi. Mazkur masalada bizning yondashuvimiz quyidagicha:
-―Tarbiya‖ fanini o‘qitishda tarbiyalanuvchining huquqlarini ustuvor bilish;
- mazkur fanni o‘qitishda eng ilg‘or pedagogik va innovatsion texnologiyalarga tayanish;
- har chorak so‘ngida fanning o‘qitish natijalarini monitoring qilib borish.
Bunday yondashuv asosida ―Tarbiya‖ fanini o‘qitish didaktikasini maqsadli shakllantirish imkoniyati mavjud.
Mazkur asoslar asosida ―Tarbiya‖ fanini o‘qitishning yangilangan didaktikasini ishlab chiqish imkoniyati bor. Buning uchun O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2020 yil 14 oktyabrdagi 235- sonli Qarori bilan tasdiqlangan ―Tarbiya‖ fani bo‘yicha umumiy o‘rta ta‘lim muassasalari o‘quvchilariga qo‘yiladigan malaka talablari‖ga asoslanish maqsadga muvofiq bo‘ladi. Mazkur Malaka talablarining
―Tarbiya‖ fanini o‘rganish bosqichlariga e‘tibor bering: