O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus

mavzu: Tarbiyada milliy g’oya asoslari

Reja:

1. 
   O‘zbekistonning yangi milliy g‘oyasi
   
2. 
   Boshlang‘ich sinf o‘quvchilari tarbiyasida milliy g‘oya asoslari
   
3. 
   O‘quvchilarning milliy g‘oya asosida tarbiyalanganligini aniqlash indikatorlari
   

Tayanch tushunchalar:
Tarbiya, milliy g‘oya, asos, bilim, tushuncha, uquv, ko‘nikma, shakllantirish, ko‘niktirish, yo‘naltirish.


O’zbekistonning yangi milliy g’oyasi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning taklifi va tashabbusi bilan 2021 yilda O‘zbekistonning yangi milliy g‘oyasi qabul qilindi⁹. Bu yangi milliy g‘oyaning asosiy tamoyillari quyidagilardan iborat:
- insonparvarlik;
- ezgulik;
- bunyodkorlik.
Insonparvarlik g‘oyasining mazmuni insonni qadrlash, uning sha‘nini hurmat qilish, huquqlarini ro‘yobga chiqarish va unga munosib hayot sharoitini yaratib berish tashkil etadi. Insonparvarlik g‘oyasi ta‘lim tizimida bolaparvarlik, bola huquqlarining ustuvorligi va bolaga yo‘naltirilgan ta‘limni amalga oshirish bilan ro‘yobga chiqadi. Ayni paytda, boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining ongida insonparvarlik



⁹ Мирзиёев Ш.М. Инсонпарварлик, эзгулик ва бунёдкорлик-миллий ғоямизнинг асосий пойдеворидир. –Тошкент, 2021
g‘oyasi shakllantiriladi va ular insonni sevishga hamda hurmat qilishga ko‘niktiriladi.
Ezgulik g‘oyasining mazmunini ―Avesto‖ kitobimizda belgilanganidek, ezgu niyat, ezgu fikr va ezgu amal tashkil etadi. Bunda ezgu so‘zi yaxshilik, yaxshilik va yomonlikni farqlash, imkon qadar yaxshilikka intilish ma‘nolarini anglatadi. O‘zbekiston pedagogik tajribasida Ezgulik g‘oyasi tarbiya jarayonining negizi sifatida qabul qilingan. Shu ma‘noda boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining ongi va axloqida yaxshi niyat, to‘g‘ri fikrlash va orzu-umidlarni shakllantirish bilan Ezgulik g‘oyasi asosida tarbiya jarayoni amalga oshiriladi.
Bunyodkorlik g‘oyasining mazmuni har bir kishining erkin va farovon yashashi, jamiyatning demokratik tuzumga ega ekanligi hamda xalqning e‘tiqod erkinligi huquqi bilan ta‘minlanganligidan iborat. Boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining ongida bunyodkorlik g‘oyasi erkinlik, hurlik va mustaqil fikrlikka ko‘niktirish bilan singdiriladi.
E‘tibor berilsa, O‘zbekistonning yangi milliy g‘oyasida umuminsoniy g‘oyalar va qadriyatlar mujassam bo‘lgan. Shu sababli boshlang‘ich ta‘limda tarbiya jarayonini amalga oshirishda mazkur milliy g‘oyaga asoslanish taqozo etiladi.
Rossiyalik rus mutafakkir pedagogi K.D.Ushinskiy ―Ijtimoiy tarbiyada xalq ruhi haqida‖ nomli asarida XIX asrda Yevropaning quyidagi xalqlarida mavjud bo‘lgan va hozir ham yashovchan bo‘lib kelayotgan quyidagi milliy g‘oyalarning tarbiyadagi ahamiyatini alohida ta‘kidlab ko‘rsatadi:

1. 
   Germaniyada ta‘lim tizimidagi tarbiya jarayonida haqgo‘ylik milliy g‘oyasiga asoslanishi;
   
2. 
   Angliyada har bir shaxsni oliyjanoblik ko‘nikmasi bilan tarbiyalash milliy g‘oyasiga asoslanishi;
   
3. 
   Fransiyada ma‘rifatparvarlik milliy g‘oyasiga asoslanishi;
   
4. 
   AQSHda pragmatizm, ya‘ni hayotiy haqiqatlarga asosan milliy tarbiyani amalga oshirishi;
   
5. 
   Italiyada dunyo xalqlarini hurmat qilish milliy g‘oyasiga asosan tarbiya jarayonini amalga oshirishi tahlil qilib berilgan.
   

Shu jihatdan O‘zbekistonning yangi milliy g‘oyasi tarbiya jarayonining jahon Pedagogikasi tajribasi asosida amalga oshiriladi.