O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus

mavzu: Milliy va umuminsoniy qadriyatlar tarbiyasi

Reja:

1. 
   Boshlang‘ich sinf o‘quvchilarini milliy qadriyatlar asosida tarbiyalash
   
2. 
   Boshlang‘ich sinf o‘quvchilari ongiga umuminsoniy qadriyatlarni singdirish
   
3. 
   Boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining milliy va umuminsoniy qadriyatlar ruhida tarbiyalanganlik darajasini baholash
   

Tayanch tushunchalar:
Milliylik, umuminsoniylik, tarbiya, qadriyat, sinf, o‘quvchi, singdirish, tarbiyalash, baholash, bilim, ko‘nikma.


Boshlang’ich sinf o’quvchilarini milliy qadriyatlar asosida tarbiyalash. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev
―Insonparvarlik, ezgulik va bunyodkorlik – milliy g‘oyamizning asosiy poydevoridir‖ kitobida hozirgi zamon ta‘lim jarayonimizda yosh avlodni milliy qadriyatlar asosida tarbiyalash vazifasini qo‘ygan.
Milliy qadriyatlar – bu xalqimizning azaldan amal qilib kelayotgan fazilatlari, odatlari va turmush-tarzimizning madaniy an‘analari majmuidir. Shu ma‘noda tarbiya jarayonida boshlang‘ich sinf o‘quvchilarida quyidagi fazilatlarni shakllantirish taqozo etiladi:
- insonni qadrlash;
- Vatanni sevish;
- o‘zgalarni hurmat qilish;
- o‘z manfaatlaridan o‘zgalar manfaatlarini ustun qo‘yish;
- mehnatsevarlik.
Bu fazilatlar xalqimizning mintalitetiga, ya‘ni tabiatiga singib ketgan. Har bir oilada ularga amal qilishga harakat qilinadi. Boshlang‘ich sinf o‘qituvchisining asosiy vazifasi o‘quvchilar ongiga ana shu fazilatlarni chuqurroq singdirishdan iborat.
Boshlang‘ich sinf o‘quvchilarini halqimizga xos bo‘lgan quyidagi
odatlarni singdirish taqozo etiladi:
- jamoa bo‘lib yashash;
- qo‘shnini hurmat qilish;
- yaxshilikni baham ko‘rish;
- molparastlik va boylikka o‘ch bo‘lmaslik;
- halol mehnat evaziga yashash;
- biror kasb yoki hunarning egasi bo‘lish.
Mazkur odatlar xalqimizning milliy tabiatiga mos ekanligini xorijlik mutafakkirlar ham e‘tirof etadi. Misol uchun, buyuk qirg‘iz yozuvchisi Chingiz Aytmatov ―Qiyomat‖ asarida ―o‘zbeklarning odatlari turkiy xalqlar uchun Bobil vazifasini o‘tagan‖, - deb yozadi. Ma‘lumki, insoniyatning madaniylashuvi hozirgi Osiyoda mavjud bo‘lgan Bobil nomli davlatdan boshlangan. Ya‘ni insoniyat vahshiylik tuzumidan insoniylik tuzumiga o‘tgan.
Boshlang‘ich sinf o‘quvchilari xalqimizga xos bo‘lgan quyidagi
madaniy turmush-tarz an‘analari bilan tanishtirilishi kerak:
- hamisha pok yurish, pok kiyinish va pokizalikka rioya qilish;
- muhtojlarga moddiy va ma‘naviy yordam berish;
- o‘ziga ravo ko‘rganni o‘zgalarga ham ravo ko‘rish;
- oziq-ovqatlarni birovlar bilan baham ko‘rish;
- odamlarga yaxshi va yomon kunlarida bir xil munosabatda bo‘lish;
- oilani muqaddas bilish.
Bu an‘analar o‘quvchilar ongini nafaqat ijtioiylashtiradi, balki ularda milliy ruhning tarkib topishida muhim o‘rin tutadi.
Boshlang‘ich sinf o‘quvchilarini milliy qadriyatlar asosida tarbiyalashda ana shu tayanchlarga asoslaniladi. Ayni paytda, mamlakatimizda yashayotgan 130 millat va elatlarning milliy qadriyatlariga ham hurmatda bo‘lish ruhi o‘quvchilarga singdiriladi. Chunki bu xalqlarning milliy qadriyatlari ham xalqimizning qadriyatlariga mos tushadi.