O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus vazirligi samarqand davlat universeteti

doiraviy oqimi modeli
ko‗rinishida tasavvur 
qilish mumkin. Bu sodda model makroiqtisodiy tahlil asosini tashkil 
etadi. Faqat xususiy mulkka tayangan (ya‘ni davlat ishtiroki mavjud 
bo‗lmagan) yopiq Iqtisodiyotda bunday doiraviy oqimi firmalar va uy 
xo‗jaliklari o‗rtasida amalga oshiriladi (1-chizma). 
Uy xo‗jaliklari ishlab chiqarish uchun zarur bo‗lgan barcha 
Iqtisodiy resurslarni resurslar bozoriga yetkazib beradilar, korxonalar 
esa bu resurslarni sotib olib turli xil mahsulotlarga, xizmatlarga 
aylantiradilar, so‗ngra esa ularni tayyor mahsulotlar va xizmatlar 
bozoriga yetkazib beradilar. Ayni paytda ―resurslar - tovarlar va 
xizmatlar‖ oqimiga qarama qarshi yo‗nalishda ―daromadlar - xarajatlar‖ 
ning ham doiraviy oqimi amalga oshiriladi. Ya‘ni, uy xo‗jaliklari o‗zlari 
yetkazib bergan Iqtisodiy resurslar evaziga daromad oladi h
amda
ularni 
tovarlar va xizmatlar iste‘mol qilish uchun sarflaydilar yoki aksincha 
korxonalar resurslar uchun sarf-xarajatlar qiladilar hamda tayyor 
mahsulotlarni sotish evaziga daromad oladilar. 
Resurslar hamda tovarlar va xizmatlar oqimi jami taklifni, 
daromadlar va xarajatlar oqimi jami talabni ko‗rsatadi. Davlat ishtiroki 

---

15 
mavjud bo‗lmagan yopiq iqtisodiyotda yalpi talab va yalpi taklifning 
o‗zaro teng bo‗lishi firmalarnining yalpi sotuvi, yoki yalpi ishlab 
chiqarishi hajmi uy xo‗jaliklarining yalpi daromadlari, yoki yalpi 
daromadlariga teng bo‗lishi shaklida namoyon bo‗ladi. 
Bu ko‗rsatkichlar o‗rtasidagi tenglikning buzilishi ishlab 
chiqarishning pasayishi, inflyatsiya va ishsizlik darajalarining ko‗tarilib 
ketishiga sabab bo‗ladi. Davlat aralashuvi mavjud bo‗lgan Iqtisodiyotda 
bu model ancha murakkab ko‗rinish oladi. 
1.1-Rasm. ―Resurslar-tovarlar va xizmatlar‖ hamda