O’zbekistоn respublikasi оliy va o’rta

L  lizin ajratish

Kultural suyuqlikdan tayyorlanishiga bog’liq holda turli xil mikrobiologik preparatlar: lizinninng suyuq konsentrati (LSK), lizinning quruq oziqa konsentrati (LOK) va kristall lizin olish mumkin. ushbu preparatlar har xil alohida texnologiylar asosida olinadi. 6-shizmada barsha ush xil preparatlar: SLK, LOK va kristal lizin olish aks ettirilgan.

Kultural suyuqlikdan 10-13% quruq modda saqlovshi mikrobiologik konsentratlar (SLK va LOK) olish ushun rN darajasi 5,0 gasha xlorid kislotada nordonlashtiriladi va lizinni barqarorlashtirish ushun 0,15% natriy bisulfit eritmasi qo’shiladi.

So’ngra vakuum-bug’lantirish uskunasida barqarorlashtirilgan kultural suyuqlik, 35- 40% quruq modda miqdori qolgunsha bug’lantiriladi. Olingan suyuq lizin konsentrati oziqalarni boyitish ushun qo’llanilishi mumkin.

quruq konsentratni (qLK) olish ushun suyuq konsentrat (SLK), issiqlik ostida purkab quritgish moslamada 5-6% namlik qogunsha quritiladi. quruq oziqa lizin konsentrati juda gigroskopik bo’ladi, shuning ushun quritilgandan so’ng tezda polietilen qopshalarda qadoqlash lozim. Suyuq lizin konsentratini suyk uni, oziqa ashitqilari, bug’doy kepagi va boshqalar bilan birgalikda quritilganda kishikroq gigroskopik va soshiluvshan oziqa lizin konsentratini olish mumkin.

Kristall lizin kultural suyuqlikdan ion almashinuv usullaridan foydalanilib ajratiladi.

Kultural suyuqlikdan biomassa sentrifugalash yoki filtrlash orqali alohidalanadi.

Lizin filtratdan KU-2 yoki KB-4P-2 markali ion almashinuv smolasida sorbsiylanadi.

Ion almashinuv kolonkasi yuvilgandan so’ng lizin suvda 0,5-5,0% li ammiak suvida elyuirlanadi. 1-2% lizin saqlovshi elyuat xlorid kislotada rN4,9-5,0 gasha nordonlashtiriladi va lizin miqdori 30-50% bo’lgunsha vakuum-bug’lantirish uskunasida bug’lantiriladi.

Lizinga xlorid kislota ta’sir ettirilganda monoxlorgidrat lizin hosil bo’ladi va 10-12⁰S haroratgasha sovutilganda sarg’imtir rangli kristallar ko’rinishini namayon qiladi.

Monoxlorgidrat lizin kristallaridan yuqori darajada toza lizin olish ushun aralashmalardan va rang beruvshi moddalardan ko’p bosqishli hamda etil spirtidan perekristallizasiylash kabi jarayonlarni amalga oshirish talab etiladi.

Toza lizin oziq-ovqat sanoatida, medisinada va boshqa xil maqsadlar ushun qo’llanilishi mumkin. Kristall lizin qog’oz qutilarda qadoqlanadi.