O’zbekistоn respublikasi оliy va o’rta

Mitoxondriy

a- tuzilish shizmasi; b - uzunasiga kesma;

1- tashqi membrana; 2- ishki membrana; 3- kristlar; 4- matriks.

Yadro  genetik axborotlarni uzatish va moddalar almashinuvini boshqarishda asosiy rol o’ynaydigan organelladir. Eukariot hujayralardagi ydrolar qobiq bilan o’ralgan bo’lib, har xil shakl va hajmga egadirlar. ßdro qobig’ida nisbatan kattaroq teshikshalar borligi aniqlangan. Bakteriylarda ydro bo’lmaydi va uning vazifasini nukleoidlar bajaradilar. ßdro va nukleoidlarni asosiy tashkil etuvshi qismi DNK bo’lib, unda genetik axborotlar joylashgan bo’ladi.

Goldji apparati  har xil kattalikka ega bo’lgan pufakshalar yoki bir qansha diskasimon plastinlardan iborat bo’lib (bularni diktiosomalar ham deyiladi) membrana bilan o’ralgan organellalardir. Hujayralarni hayotiy faoliyti jarayonida pufakshalar Goldji apparatidan ajrab shiqadi va ma’lum moddalarni hujayraning boshqa orgonoidlariga tashib o’tadi. Goldji apparatining faoliyti ko’p qirrali bo’lib, oxirigasha o’rganib shiqilmagan.

Vakuolalar  endoplazmatik retikulum yoki Goldji apparatini hosilasi hisoblanadi va kelib shiqishiga qarab har xil funksiylarni bajaradi. Agarda vakuolalar endoplazmatik retikulumdan kelib shiqqan bo’lsalar, ular hujayra zahirasidagi har xil moddalarni to’playdi, agar Goldji apparatining hosilasi bo’lgan taqdirda esa moddalar almashinuvining keraksiz moddalari toksinlarini (zaharlarini) o’zlariga to’plab oladilar. Bir so’z bilan aytganda vakuolalar hujayralardan har xil moddalarning ajralib shiqish jarayonida bevosita ishtirok

etadi. Masalan, ashitqi zamburug’lari o’z hujayralarida har xil zahira moddalarini saqlaydilar va bu moddalar atrof muhitda oziqa moddalari kamaygandagina ishlatiladi. Bunday moddalar misoliga, volyutin, har xil tabiatga ega bo’lgan lipidlar, glikogenlar va boshqalar kiradi.