O’zbekistоn respublikasi оliy va o’rta

Propionibasteriaseae oilasining boshqa vakillari ham borki, ular vitamin V₁₂ ni hujayrada ko’p miqdorda to’plash qobiliytiga ega. Bu avvalom bor Eubasterium limogum dir (Butyribasterium rettgerii).

Vitaminni sintezlovshi sifatida ko’p aktinomisetlarni vakillari amaliy ahamiytga ega. Haqiqiy vitamin В₁₂ ni bir qansha miqdor da Nosardia rugosa sintezlaydi. Mutasiy va tanlash yo’li bilan N.rugasa ning mutant shtammi olingan, u 18 mg/l gasha vitamin V₁₂ to’playdi. Faol vitamin ishlab shiqaruvshilar Misromonospora turkumi vakillari ishida ham kuzatilgan. YUqori kobolamin sintezlovshi faolikga metanogen bakteriylar egadir, masalan: Methanosarsina barkeri, M.vasuolata va galofil turning ayrim shtammlari Methanosossus halophilus 16 mg/l dan ortiq korrinoidlarni 1 gramm biomassada sintezlaydi. Vitamin В₁₂ ni faol ishlab shiqaruvshilar psevdomonadada ham ma’lum, bular ishida boshqalariga nisbatan yxshi o’rganilgan shtamm Ps.denitrifisans MB-2436-mutant, mo’tadillangan muhitda 59 mg/l gsha korrinoid hosil qiladi. Bu shtammdan vitamin V₁₂ ni sanoat shariotida olish AqSH da yo’lga qo’yilgan. Korrinoidlarni Rhodopseudomonas palustris, fototrof purpur bakteriylar Rhodobaster spherisus, Rh.sapsulatus, Rhodopspirillum rubrum, Shromatium vinosum va bir qansha boshqa turlar ham sintezlaydi. Bir qansha miqdorda vitamin В₁₂ sianobakteriy Anabaena sylindrisa, bir hujayrali suv o’ti Shlorella pyrenoidasae va qizil suv o’ti Rhodosorus marinus hosil qiladi.

Vitamin В₁₂ sintezlovshi mikroorganizmlarni oziq-ovqat xom-ashyolari asosida tayyorlangan muhitlarda o’stiriladi: soy uni, balig’ uni, go’sht va makkajo’xori ekstraktidan keng foydalaniladi. Keyingi yillarda oziq-ovqatda ishlatilmaydigan xom- ashyolarda yuqori sifatli korrinoidlar hosil qiladigan mikroorganizmlar ham topilgan. Ashromobaster sp. izopropil spirtni uglerod va energiy manbai sifatida foydalanib 1,1 mg/l gasha provitamin to’playdi. Pseudomonas sp. metanolli muhitda yoki propandiol bilan (160 mkg/l gasha) vitamin В₁₂ sintezlaydi va shunga o’xshash boshqa bir qansha mikroorganizmlar ham metanolli muhitda vitaminni hosil qilish qobiliytiga egadir.