O’zbekistоn respublikasi оliy va o’rta

guruh. Makrolidlar - bir qansha sonli birikmalarni birlashtiradi, shular ishida eng muhimlari eritromisin, magnamisin, oleandomisin va boshqalar. Biologik ta’siri bo’yisha makrolidlarni ikki guruhga bo’lish mumkin: grammusbat bakteriylarning taraqqiyotini to’xtatuvshi antibiotiklar va zamburug’larga qarshi faollikka ega, bakteriylarga kam ta’sir qiladigan antibiotiklar.

Birinshi guruhga: Str.erythreus hosil qiladigan eritromisin, oleandomisin (Str.antibiotisus sintezlaydigan), Str.halstedii kulturasidan ajratilgan magnomisin va boshqalar;

Ikkinshi guruhga: Str.filipensis sintezlaydigan filipin, Str.notalensis dan olingan pimorisin va boshqalar. Antibiotik -makrolidlar penisilin, tetrasiklin va streptomisinga shidamli bakteriylarning o’sishini to’xtatadi.

5. 
   guruh. Anzamisinlar - bunga kiruvshi antibiotiklarni aktinomisetlar, nokardiylar, ayrim tur yuksak o’simliklar sintezlaydi. Bu guruh antibiotiklar o’zining nomini molekulasining harakterli to’zilishidan olgan. Guruhdagi birikmalar aromatik ydroga u bilan bog’langan makrosiklik alifatik bog’ga ega, uni anza-bog’ deb aytiladi (anda- lotinshada qalam degani). SHuni aytib o’tish kerakki, anzamisinlarning makrolid antibiotiklardan farqi ularni lakton bog’iga ega emasligidir. Anzomisinlar, bakteriylarga
   

nisbatan ayrim viruslarga va birqansha eukariotlarga biologik ta’sir ko’rsatadi. Ma’lum tabiiy anzomisinlar ishida quyidagilarni aytish mumkin: streptovarisinlar (Str.spestabilis kulturasi hosil qiladi); rafomisinlar (Nosardia mediterranea, Misromonospora ning ayrim turlari hosil qiladi); tolipomisinlar (Str.tolypophorus sintezlaydi); galamisinlar (Misromonospora halophytisa sintezlaydi); maytanzinoidlar (Nosordia va ayrim o’simliklar turlari sintezlaydi: Mautenis, Solubrina); naftomisin Str.sollinus sintezlaydi; geldanamisin (Str.hygrossopisus hayot faoliytidagi mahsulot) va boshqalar. Eng katta amaliy qiziqishga ega rafamisinlardir, bular juda katta guruhni tashkil qiladi (mingga yqin), tabiiy va yrim sintetik preparatlardir. Bu anzamisinlar ishida rafamisin SV (rifosin); rifampisin va rifamid keng spektr ta’sirga ega antibiotiklardir, bular tibbiyotda keng qo’llaniladi.

Rifampisin klinikada tuberkulyozga qarshi qimmatli preparat sifatida qo’llaniladi. Bu antibiotik bakteriy DNK siga bog’liq bo’lgan RNK-polimerazani sintezini to’xtatadi.

Novobiosin. Aktinomisetlar sintez qiladigan antibiotiklardan muhim amaliy ahamiytga ega bo’lgan novobiosinni albatta aytib o’tish lozim bo’ladi. Bu antibiotikni Streptomyses spheroides kulturasidan olingan. U grammusbat va ayrim grammanfiy baktriylarni o’sishini to’xtatadi. Antibiotikni muhim xususiyti penisillinga, streptomisinga, eritromisinga, tetrasiklinga, neomisinga shidamli bakteriylarni o’ldiradi. Novobiosin pnevmoniyning turli xil shakllarini davolashda, enterokokklarga, flegmon, anginalarga va boshqa yuqumli kasalliklarga qarshi ishlatiladi.