O’zbekistоn respublikasi оliy va o’rta

Mikroorganizmlarni past va o’ta past haroratda saqlash. O’tgan asrning 60- yillaridan boshlab, mikroorganizmlarni uzoq saqlash ushun past va o’ta past haroratdan foydalanib kelinmoqda. Past haroratning biologik tizimga ta’siri masalasi bilan yqinda paydo bo’lgan fan “Kriobiologiy” shug’ullanadi.

Umumiy qabul qilingan qoidaga binoan past haroratda saqlash ushun mikroorganizmlarni quyuq suspenziysini (aralashmasini) (0,51,0 ml) kriohimoylovshi muhitga shisha yoki plastik ampulalarga yoki probirkalarga (flakonlarga) quyiladi, buraladigan probka bilan yopiladi. Katta bo’lmagan laboratoriylarda krioagent sifatida ko’pinsha muz aralashmasi yoki qor (3g), NaSl (12g) bilan harorati -21⁰S ga ega, muz aralashmasi (2g), SaSl (12g) bilan harorati -56⁰S, qattiq uglekislota (-78⁰S) foydalaniladi. Hujayrani muzlatish Dyuar (termosga o’xshash) idishlarda olib boriladi.

Mikroorganizmlar refigeneratorlarda -12⁰S dan -80⁰S gasha haroratda muzlatiladi. Keyingi yillarda mikroorganizmlarni katta kolleksiylarda saqlash ushun azotli refrijeneratorlardan foydalaniladi: azotni gazli -fazasida (-130170⁰S) va suyuq fazasida (-196⁰S), refrijeneratorlarning hajmi 10 dan 35 litrgasha bo’lishi mumkin. Suyuq azotda liofilizasiyga shiday olmaydigan mikroorganizmlar saqlanadi, misol tariqasida, ayrim avtotrof bakteriylar, spiroxetalar, mikoplazmalar, suv fikomisetlari, turli xil viruslarni keltirish mumkin. Suyuq azotda sut ashituvshi bakteriylar (dastlabki belgilari) eng yxshi, turg’un saqlanadi.

SHunga o’xshash vitamin va antibiotik moddalarni faolligini aniqlash ushun foydalaniladigan bakteriylarni test-kulturalari va ashitqi zamburug’lari xossalari o’zgarmay saqlanadi.

Muzlatish va eritish jarayonida mikroorganizmlarni hayot faoliytini saqlanib qolishi, shu organizm tabiatiga o’sish fazasiga, populysiyning quyuqligiga, o’stirish sharoitiga, krioprotektorlarga (himoy muhitiga), muzlatish - eritishning tozaligiga va boshqa faktorlarga bog’liq bo’ladi.