O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 017 yil fevraldagi 4947-sonli

Iayne Codfrey, Allan Hodcson, Ann Taka, Jane Hamilton, Scott Holmes,
74-
79 b. 

---

187 
Gap shundaki, BMT davlatlararo ekspert guruhi bir qancha korporatsiyalar 
bo‘yicha hisobni tashkil etish amaliyoti va 46 milliy hisob tizimi bo‘yicha hisobot 
berilishini o‘rganib chiqib, ko‘p ko‘rsatkichlar bo‘yicha milliy hisob tizimlarini 
taqqoslab bo‘lmasligi haqidagi xulosaga keldi. Markaz hisobotida shunday 
xulosaga kelindi: ayrim rivojlangan mamlakatlarda ko‘p sonli kompaniyalar hisob 
davrining oxirigacha e’lon qilingan foydaga tenglash maqsadida turli rezerv 
tizimlarini ishlatadilar. Milliy hisob tizimlarida amaldagi barcha belgilari bo‘yicha 
rivojlangan va rivojlanayotgan mamlakatlarda milliy tizimlarni ajratib turgan bir 
qancha farqlar o‘rin egallar ekan. 
Mutaxassislar tomonidan 13 ta milliy hisob tizimining o‘rganilishi shuni 
ko‘rsatdiki, ulardan faqat 4 tasidagina (Germaniya, AQSh, Angliya, Yaponiya) 
resurslarni baholash uslubiyati davlat tomonidan qonuniy ravishda belgilab 
qo‘yilar ekan. Natijada resurslar eng kam baholash usulida hisoblanib, davlat 
foydasini ko‘zlaydi, chunki, kompaniya bu holda foyda summasini maksimal 
darajada ko‘rsatishga majbur bo‘ladi.
Bu milliy tizimlarning yana 23 tasini o‘rganish shuni ko‘rsatadiki, ulardan 
8tasida(Avstraliya, Belgiya, Kanada, Fransiya, Italiya, Norvegiya, Shvetsiya, 
Shveytsariya)davlat uchun emas, balki korxona uchun qulayroq sharoit yaratar 
ekan. U tashqi bozorda milliy iqtisodiyotni rivojlantirish va qator boshqa
sharoitlarni taqozo etadi. To‘la ishonch bilan aytish mumkinki, milliy buxgalteriya 
hisobi yangi yo‘nalishlarni ishlatish hisobi bilan mamlakat iqtisodi rivojlanishi 
ma’lum taktik va strategik vazifalarini yechishga imkon beradi. Buxgalteriya 
hisobi milliy tizimlari tahlili nuqtai nazaridan firmalarning mablag‘ va resurslarini 
chet el valyutasida aks ettirilishi qiziqish uyg‘otadi.
Balans tuzilgan sananing joriy kursi bo‘yicha baholangan chet el valyutasida 
balans moddalarining kengayish darajasi bo‘yicha tahlil o‘tkazildi va ma’lumotlar
tuzildi. Bu jihatdan firmalarga ko‘proq darajada qulayliklar Fransiya, Yaponiya, 
Norvegiya, Niderlandiya, Angliya, Shveytsariya mamlakatlarida, Avstraliya va 
AQSh firmalari uchun esa kamroqqulayliklar mavjud ekanligi aniqlandi.