O`zbekiston respublikasi qishloq va suv xo`jaligi vazirligi toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti buxoro filiali

2. 
Xaritani raqamli tarzga aylantirish usullariga ko`ra hatolarning bir necha turi 
mavjud:

o 
Digitayzerda chiziqning nuqtalar koordinatalari aniqlanib komp’yuterga 
kiritiladi va bu usulda aniqlik tanlangan parametr va digitayzer bilan ishlash usulga
bog’liq. 


o 
Digitayzerdan foydalanilganda operator hatolari alohida turadi. Misol uchun, 
chiziq yaxshi ko`rinmasa chiziqning joylashishi hato bilan ko`zatiladi va kiritiladi.
SHunday hatoni aniqlash va to`g’rilash oson emas. Lekin raqamli tarzga aylantirish 
jaraeni natijasida paydo bo`lgan hatolar asosiy sabab emas va ushbu hato 0, 5 mm
dan oshmaydi.


3. 
Hato haqiqiy chiziq va uning raqamli tarzga aylantirilgan chizigi solishtirish 
yuli bilan hisoblanadi.

4. 
Registratsiya hatosi va kontrol nuqtalar joylashish hatosi ma`lumotlar bazasi 
aniqligiga katta ta`sir ko`rsatadi.

5. 
Koordinatalarni qayta ishlash natijasida hatolar paydo bo`ladi.


6. 
Atributlardagi hatolar daladagi ko`zatishlar va ularni qayta ishlash natijasida 
vujudga keladi. Lekin hamma bor qayta ishlash natijalarni dalada tekshirib
bo`lmaydi. Aerosuratdan olingan ma`lumotlar ham hato bilan bo`lish mumkin.


7. 
Xaritani yaratish jaraeni shunday hatolarga olib keladi: 
o
mazmun va ko`rsatkichlar umumlashtiriladi 

---

56

o
chiziqlar to`g’rilab chiziladi va elementlar joyini o`zgartiradi. Misol uchun, 
temir yul bilan ustma-ust tushmasligi uchun ko`pincha avtomobil yulning joyi
o`zgartiriladi.


8. 
Qayta ishlash hatolari bir biridan farqlanadi va ular: 


Mantikaviy hatolar 


Umumlashtirish va izohlash hatolar


Matematik hatolar


Past darajadagi hisob-kitob hatolar 


Vektorli ma`lumotlarni rastrga aylantirish natijasida hatolar. 

Aniqlik to`g’risidagi ma`lumotni saqlash yo`li mavjud va undan raqamli

ma`lumotlarning sifatini tekshirish maqsadida foydalaniladi.
Rastrli ma`lumotlarda har bir uyada saklanadigan ma`lumot ayrim
ehtimolligi bilan ko`rsatilgan deb hisoblanadi. Fazodan turib olingan ma`lumotlar 
echimligi va batafsilliligiga ko`ra obyektlarni toifalarga ajratish ehtimoli o`zgarib
turadi. Joyning raqamli modelida rastr ichida balandlik noaniqligi tufayli doimiy 
ko`rsatkich deb hisoblasa bo`ladi va ushbu ko`rsatkich izohning birorta qismida bir
marta saqlanadi.
Vektorli ma`lumotlarda esa noaniqlik to`g’risida ma`lumotni saqlash 5
darajasi mavjud, chunki ma`lumotlar bo`lardan iborat: