O‘zbekiston respublikаsi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti samarqand filiali

participant is both prove-down 
and inspection. This allows a 
single session the protocol of 
each participant to another 
participant to prove their 
identity.
Parollar lug‘atiga 
asoslangan hujum 
parol qiymatlarini saralashga 
asoslangan hujum. 
an attack on a cryptosystem 
based on iterating values 
password. 
Ro‘yxatga ishlov 
berish 
Ro‘yxat elementlarini tahlil qilish va 
tartibga keltirish. Ro‘yxatlarga ishlov 
berishda, ma’lumotlar elementlarining 
bog‘lanishlarini namoyon qiladigan 
modellash amalga oshiriladi, bu esa 
ularni izlashni yengillashtiradi.
Analyze and organize list items. 
When processing lists, 
modeling is performed that 
shows the relationships of data 
elements, which makes them 
easier to find. 
Ruxsatli erkin 
foydalanish 
1. Axborot resursiga shtat texnika 
vositalari yordamida belgilangan 
qoidalarga muvofiq amalga 
oshirilayotgan erkin foydalanish.
2. Erkin foydalanishlar uchun 
chegaralaviy qoidalarni buzmasdan 
axborotdan erkin foydalanish. 
1. Access to information 
resources using state technical 
means in accordance with the 
established rules. 
2. Free access to information 
without violating the restrictive 
rules for free use. 
Server 
Tarmoqda joylashgan fayllar va boshqa 
resurslardan foydalanishni taqdim 
etuvchi tarmoqdagi kompyuter 
A computer on a network that 
provides access to files and 
other resources located on a 
network 
Standart 
Tan olingan standart tashkiloti 
tomonidan tasdiqlangan yoki sanoat 
A format or description 
approved by a recognized 

---

254 
tomonidan de facto standart tomonidan 
tan olingan format yoki tavsif 
standard organization or 
recognized by an industry de 
facto standard 
Suqilib kirishga 
sinash 
tizimni uning himoyalash vositasini 
(xususan, ruxsatsiz foydalanishdan 
himoyalash vositasini) tekshirish 
maqsadida sinash. 
system test for the purpose of 
check of means of its protection 
(in particular from illegally go 
access). 
Tahdid 
Jamiyat axborot soxasining faoliyatiga 
xavf tug‘dirayotgan jami omillar va 
omillar guruhi 
A group of factors and factors 
that threaten the functioning of 
the public information sector 
Tarmoq 
taxlillagichlari 
(sniffer) 
tarmoqtrafigini “tinglash”ni va tarmoq 
trafigidan avtomatik tarzda 
foydalanuvchilar ismini, parollarni, 
kredit kartalar nomerini, shu kabi 
boshqa axborotni ajratib olishni amalga 
oshiruvchi dasturlar. 
programs, asking for “listening” 
network traffic and 
automatically selects the 
network traffic of user names, 
passwords, credit card numbers, 
other similar information. 
Teng huquqli 
mantiqiy ob’ektning 
autentifikatsiyasi
qandaydir uyushmaning teng huquqli 
mantiqiy ob’ekti so‘ralgan mantiqiy 
ob’ekt ekanligini tasdiqlash.
sonfirmation that a peer entity 
in an association is the one 
claimed logical entity.
Tizimning osilib 
qolishi 
yangi topshiriqlar kiritilishini bostirish 
yo‘li bilan multidastur tizimini 
to‘xtatish (“yaxlatish”). 
system hang - stop ("freezing") 
multiprogramming system by 
inhibiting the entry of new jobs. 
Trafik taxlili 
1. Trafik oqimini kuzatish (borligi, 
yukligi xajmi, yunalishi va chastotasi) 
asosida axborat xolati xususida xulosa 
qilish. 2. Deshifrlanishga sabab 
bo‘lmaydigan, ammo g‘animga yoki 
buzg‘unchiga uzatilayotgan ochik matn 
va, umuman, kuzatilayotgan aloqa 
tizimining ishlashi xususidagi bilvosita 
axborotni olishiga imkon beruvchi aloqa 
tizimi orqali uzatiluvchi shifrlangan 
xabarlar majmuining tahlili. Trafik 
tahlili shifrlangan xabarlarning 
rasmiylashtirish xususiyatlaridan, 
ularning uzunligi, uzatilish vaqti, 
uzatuvchi va qabul qiluvchi xususidagi 
malumotlardan foydalanadi. 
1 . Report on the state 
information based on 
observation of traffic flows 
(presence , absence, amount , 
direction and frequency . 2 . 
Analysis of all encrypted 
messages sent over the 
communication system does not 
lead to decrypt , but allowing 
the opponent and / or the 
offender obtain indirect 
information about the 
transmitted Post and generally 
observed on the functioning of 
the communication system. A. 
that uses features of registration 
messages encrypted , and their 
length , the transmission time , 
the data sender and recipient , 
etc. 
Xabarlar 
autentifikatsiyasi 
ma’lumotlarda har qanday 
o‘zgarishlarni aniqlash maqsadida 
ma’lumotlar blokiga nazorat hoshiyasini 
qo‘shish. Ushbu hoshiya qiymatini 
hisoblashda faqat ma’lumotlar 
to add to the data control field 
to detect any changes in the 
data. In calculating the value of 
this field is used key known 
only to the receiver data. 

---

255 
priyemnigiga ma’lum kalitlar ishlatiladi. 
Xavf - xatar taxlili 
nomuvofik hodisalar paydo bo‘lish 
holida kutiladigan zararni aniqlash 
maqsadida, ehtimollik hisoblashlardan 
foydalanib, tizim xarakteristikalarini va 
salbiy tomonlarini o‘rganish jarayoni. 
Xavf – xatarni tahlillash masalasi u yoki 
bu xavf – xatarning maqbullik 
darajasini aniqlashdan iborat. 
the process of studying the 
characteristics and weaknesses 
of the system, conducted using 
a probabilistic calculations in 
order to determine the expected 
damage in case of adverse 
events. The task of risk analysis 
is to determine the acceptability 
of a risk to the system. 
Xavfsizlik xizmati 
ma’muri 
xavfsizlikni ta’minlashning bir yoki bir 
necha tizimi hamda loyihalashni 
nazoratlash va ulardan foydalanish 
xususida to‘liq tasavvurga ega shaxs 
(yoki shaxslar guruhi). 
person (or group of people) 
having (s) complete 
understanding of one or more 
security systems and controls 
(s) design and use. 
Xizmat qilishdan 
voz kechishga 
undaydigan atayin 
qilinmaydigan 
hujum 
tasodifiy yuz bergan holat natijasida 
(reklama natijasida qiziqishning keskin 
oshishi, to‘satdan va kutilmagan 
kamdan – kam bo‘ladigan mashhurlik 
va h.)DOS hujumning mavaffaqiyatli 
o‘tkazilgani xususida taassurot 
tug‘diruvchi qandaydir servis uchun 
xizmat qilishdan voz kechish. 
Ko‘pincha faollikning avj onlarida 
yangilik saytlariga qiziqarli axborotni 
joylashtirish natijasida, xamda qidiruv 
tizimlariyordamida ommabop URL – 
havolalarni o‘tkazish qobiliyati 
cheklangan foydalanish kanallariga ega 
media – resurslariga indekslash 
natijasida paydo bo‘ladi. 
denial of service for any service 
which has come as a result of 
chance ( sharply increased 
interest in the result of the 
promotion , the sudden and 
unexpected exception pop, etc. ) 
, giving the impression of a 
successful DoS attack . Often 
occurs in times of peak activity 
as a result of placement of 
interesting information on news 
sites , as well as from popular 
search engines indexing URL- 
links to various media resources 
with limited bandwidth channel 
access. 
Yagona 
avtorizatsiya 
yagona kirish va avtorizatsiyalash 
texnologiyasi. Unga binoan 
foydalanuvchi bitta seans mobaynida 
birdaniga bir necha ilovalardan yoki 
portalning bir necha bo‘limlaridan 
foydalanishi uchun ismini / parolni 
fakat bir marta kiritishi lozim.
technology SSO and 
authorization, in which a user to 
gain access to a single session 
to multiple applications or 
several sections of the portal to 
enter username / password only 
once. 
Yashirin kanal 
xavfsizlik siyosatini buzish uchun 
ishlatilishi mumkin bo‘lgan, axborot 
texnologiyasi tizimini va 
avtomatlashtirilgan tizimlarni ishlab 
chiqaruvchilar ko‘zda tutmagan 
kommunikatsiya kanali. Axborot 
uzatish mexanizmi bo‘yicha yashirin 
kanallar xotira bo‘yicha yashirin 
kanalga, vaqt bo‘yicha yashirin kanalga 
va statistik yashirin kanalga bo‘linadi. 
unforeseen the developer of 
system of technologies 
information and systems 
automated the communication 
channel which can be applied to 
security policy violation. On the 
information transfer mechanism 
c.s subdivide on: c.s. on 
memory c.s. on time; hidden 
statistical channels. 

---

256