O’zbekiston respublikasi sog’liqni saqlash vazirligi tibbiy ta’limni rivojlantirish markazi toshkent tibbiyot akademiyasi

 
VOZ kriteriyalari bo`yicha GTT ning diagnoslik ko`rsatkichlari
Patalogiya 
Tekshiruv vaqti 
Gulikoza konsentratsiyasi mmol/l (mg%) 
Plazma 
Qon 
Venoz 
Kapillyar 
Venoz 
Kapillyar 
Qandli diabet 
Och qoringa 
>7.8 
(>140) 
>7.0 
>7.8 
(>140) 
>6.7 
(>120) 
>6.1 
>6.7 
(>120) 
>6.1* 
2 soatdan keyin 
>11.1 
(>200) 
<12.2 
(>220) 
>10.0 
(>180) 
>11.1 
(>200) 
NTG 
Och qoringa 
<7.8 
(<140) 
<7.0 
<7.8 
(<140) 
<6.7 
(<120) 
<6.1* 
<6.7 
(<120) 
<6.1* 
2 soatdan keyin 
>7.8<11.1 
(>140<200) 
>8.9<12.2 
(>160<220) 
>6.7<10.0 
(>120<180) 
>7.8<11.1 
(>140<200) 
Och qorinda 
glikemiyani 
buzilishi 
Och qoringa 
>6.1<7.0 
>5.6<6.1* 
>5.6<6.1* 
2 soatdan keyin 
<7.8 
<7.8* 
<6.7* 

---

Gulyukozani ovqat 
bilan tushishini 
kamaytirish
Yog`larni oksidlanish 
hisobiga energetik 
defitstitni qoplash
Lipolizni 
aktivlashtirish, keton 
tanachalar ajralishi
Ketoatsidozga 
moyillik
Insulinning nogormonal va 
gormonal antagonistlarning 
mavjudligi 
Proinsulinni insulinga 
aylanishini buzilishi
Insulinga va uning 
retseptorlariga antitela 
hosil bo`lishi
Biologic effektivlikni 
pasatishi
Insulinga rezistentlik 
To`qimalarni energetik 
ochligi
Giperglikemiya
Insulin ajralishining qayta aloqa 
prinsipi bo`yicha kuchayishi 
Insulinning to`qimalarga gulikozaning taqsimlash 
qobiliyatining pasayishi, to`qimalar energetik ehtiyojni 
gulikoza hisobiga qoplay olmaslik. 
Giperfagiya, semizlik
Giperinsulinemiya
QARILIKDA UGLEVODLAR ALMASHINUVINING XUSUSIYATLARI 

---

Qarilikda uglevodlar almashinuvining hususiyatlari.
Qarilikda insulin almashinuvining barcha bosqichlarida o’zgarishlar kuzatiladi, 
metabolik sindrom asosida yotuvchi insulinga rezistentlikning vujudga kelishiga sharoit 
yaratiladi
. Insulinga rezistentlik deganda
- to’qimalarda glukoza to’planishining 
insulin yordamida pasayishi tushuniladi, natijada kompensator giperinsulinemiya kelib 
chiqadi. Bu holat qariyalarda insulinga bog’liq bo’lmagan qandli diabetning asosiy 
patogenetik bosqichi hisoblanadi. Bunda semizlik alohida ahamiyat kasb etadi. Qarilik 
jarayonida yog’ to’qimasining miqdori qonuniyat asosida ko’payadi, hatto tana 
massasining oshmaganida ham shu holat kuzatiladi. Insonning yog’ to’qimasi leptinlar 
ishlab chiqaradi, ular gipotalamusda to’yish markaziga ta’sir qilib, ovqatlanish 
markazining aktivligini pasaytiradi. Ovqat iste’mol qilishni pasaytiruvchi eng kuchli 
regulyator bo’lib giperglikemiya hisoblanadi. Yosh o’tkan sari gipotalamik markazlarni 
boshqaruvchi signallarga nisbatan sezuvchanligining pasayishi kuzatiladi. Ovqat qabul 
qilish jarayoni meyordan ko’p yeyilgandagina to’xtaydi. Yuqorida ko’rsatilgan 
semizlikdagi havfli omillarga quyidagilar kiradi: 
1.
Noesterefitsirlangan yog’ kislotalarning ko’payishi, ayniqsa to’yingan (polimetin, 
stearin) yog’ kislotalari tufayli ayrim oqsil aminokislotalari glukoza sintezi uchun 
qo’llanila boshlaydi (glukoneogenez aktivatsiyasi). Bunda asosan limfotsitlarning 
oqsillari qo’llaniladi, bu esa o’z navbatida yosh o’tishi bilan hujayra immunitetining 
pasayishiga va metabolik immunosupressiya rivojlanishiga olib keladi. 
2.
Semizlik va giperinsulinemiya jigarda triglitseridlar va juda past zichlikka ega 
bo’lgan lipoproteidlar sintezini kuchaytiradi, bu esa TG va xolisterinning qonga 
tushishiga sharoit yaratadi, ateroskleroz rivojlanishiga asos bo’ladi. 
3.
Trobоtsitlar funksiyasi buziladi (lipidlarning membranada yig’ilishi tufayli), bu esa 
tromb hosil bo’lish havfini oshiradi.
Gipotalamik markazlar 
sezuvchanligining 
pasayishi 
Giperfagiya
Giperglikemiya
Insulin ajralishining 
kuchayishi
Giperinsulinemiya
Retseptorlar 
sezuvchanligining 
pasayishi
Giperglikemiya
Giperinsulinemiya
Giperfagiya