O’zbekiston Respublikasi Transport Vazirligi Toshkent Davlat Transport Universiteti

 
jamlab, bu bilan nimani, 
qancha miqdorda va qaysi vaqtda ishlab
 
chiqarish kerakligini aniqlab beradi. Bozor 
narx vositasida iqtisodiy
 
resurslami tovarlarga talab kamaygan tarmoqlardan talab 
ortgan
 
tarmoqlarga oqib kelishini ta’minlaydi. Shuningdek, adabiyotlarda
 
bozorning boshqa ko‘plab qo‘shimcha vazifalari ham keltiriladi. Bu vazifalami 
yaqqolroq tasawur etish uchun ulami maxsus rasm koiinishida ifodalash mumkin
Bozor turli xil vazifalami bajarsa-da, ular o‘zaro bogiiq va bir-birini taqozo 
qiladi. Bozoming iqtisodiy mazmunini chuqurroq tushunish uchun uning turlari va 
ichki tuzilishini ko‘rib chiqish maqsadga muvofiq hisoblanadi. 
Bozoming samarali amal qilishi ko‘p jihatdan uning infratuzilmasining 
rivojlanganlik darajasiga bog'liqdir. 
Bozor infratuzilmasi - bu bozor aloqalarini o‘rnatish va ularning 
bir maromda amal qilishiga xizmat ko‘rsatuvchi muassasalar tizimidir. 
Bozor infratuzilmasi tarkibiga kimvchi muassasalami quyidagi asosiy 
yo‘nalishlar bo'yicha gumhlash mumkin: 
1)
tovar va xizmatlar muomalasiga xizmat qiluvchi muassasalar 
(ombor 
xo'jaligi, transport va aloqa xizmatlari ko'rsatuvchi korxonalar,
 
birjalar, auksionlar, 
savdo uylari, savdo-sotiq idoralari va
 
agentliklari va h.k.);
 

---

2) 
moliya-kredit munosabatlariga xizmat qiluvchi muassasalar 
(bank, kredit 
muassasalari, sug'urta va moliya kompaniyalari,
 
soliq idoralari va h.k.);
 
3) 
ijtimoiy sohaga xizmat ko‘rsatuvchi muassasalar 
(uy-joy va kommunal xizmat 
idoralari, aholini ishga joylashtirish firmalari va h.k.); 
4) 
axborot xizmati idoralari 
(ma’lumotlami to'plash, umumlashtirish va sotish 
bilan shug'ullanuvchi muassasalar). 
Bozor infratuzilmasi muassasalari tovar ishlab chiqaruvchilarning savdo-
sotiq, moliya-kredit faoliyatiga, asosiy hamkorlami topishiga, ishchi kuchini 
yollashiga ko‘maklashadi, davlatning iqtisodiyotni tartibga solish bo‘yicha 
tadbirlarini amalga oshiradi, tijorat aloqalarini o‘rnatishga yordam beradi. Ulaming 
bir qismi davlat mulki doirasida faoliyat yuritib, bepul xizmat ko‘rsatsa, boshqalari 
mustaqil tijorat muassasasi va uyushmalaridan iborat bo‘lib, ko‘rsatgan xizmatlari 
uchun haq oladi. Bozor infratuzilmasi tarkibida tovar va xizmatlar muomalasiga 
xizmat qiluvchi muassasalar muhim o‘rin tutishi sababli ulardan asosiylarining 
qisqacha tavsifiga to‘xtalib o‘tamiz.