O‘zbekiston respublikasi transport vazirligi toshkent davlat transport universiteti transport huquqi asoslari toshkent-2022 kenjayeva barno otabayevna
Transport infratuzilmasi egalari o'rtasidagi shartnomalar
Yüklə 493,13 Kb.
|
|
9.3. Transport infratuzilmasi egalari o'rtasidagi shartnomalar
Transport infratuzilmasi egalari bo'lgan huquqiy munosabatlar fuqarolik- huquqiy shartnomalardan kelib chiqadi. Amaldagi Qonunchilik bunday shartnomani tuzish imkoniyatini, ayrim hollarda esa majburiyatni nazarda tutadi. 8 27 fevral 2003 federal qonuni № 29-FZ" temir yo'l transporti mulkini boshqarish xususiyatlari to'g'risida "O’zbekiston Respublikasi hukumati roziligi bilan OAJ" O’zbekiston temir yo'llari " garovga o'tkazish huquqiga ega bo'lgan mol - mulk ro'yxatini, shuningdek, temir yo'l transportida infratuzilmaning bir nechta egalarining mavjudligiga imkon beruvchi transport infratuzilmasi ob'ektlarini boshqa tarzda ajratish. San'atga muvofiq. "O’zbekiston Respublikasi temir yo'l transporti to'g'risida" gi federal qonunining 11 - ular infra - tuzilmalar egalariga qo'yiladigan asosiy talablardan biri - chegara infratuzilmalarining barcha egalari bilan tegishli bitimlarni tuzish majburiyati bo'lib, tomonlarning bir nechta transport infratuzilmalari hududida transvo - zoklarni amalga oshirishdagi harakatlarining izchilligini ta'minlaydi. Trans-tikuvchi infratuzilma egalarining faoliyatini muvofiqlashtirish zarurati bugungi kunda ko'plab xususiy Pere-haydovchilarning paydo bo'lishi bilan bog'liq barcha transport turlari bo'yicha mavjud. Misol uchun, havo transportida maxsus aeroportlar ilmiy - tadqiqot institutlari infra tuzilmalari (aeroportlar) ning turli egalariga tegishli bo'lgan dis - petchers xizmatlarining kelishilgan ishisiz qila olmaydi. "O’zbekiston Respublikasidagi dengiz portlari va O’zbekiston Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga o'zgartishlar kiritish to'g'risida" 2007 yil 8 noyabrdagi 261 - FZ-sonli federal za-kon normalari bu borada muhim ahamiyatga ega. San'atga muvofiq. Ushbu qonunning 16-sonli operatorlari dengiz terminallari (dengiz terminali-dengiz porti infratuzilmasi ob'ektlari, texnologik 173
vositalari va (yoki) yo'lovchilarga xizmat ko'rsatish) va texnologik jihatdan bir- biriga bog'liq bo'lgan dengiz porti infratuzilmasi ob'ektlarining boshqa egalari bir- biri bilan muhim shart-sharoitlar or bo'lgan bitimlar tuzishlari shart- dengiz portida tegishli xizmatlarni ko'rsatishning texnologik jarayonining uzluksizligini ta'minlash va ta'minlash, infra ob'ektlariga xizmat ko'rsatish va ulardan foydalanish - dengiz portining tuzilishi, tomonlarning javobgarligi, shu jumladan, dengiz portida tegishli xizmatlarni ko'rsatish shartnomalaridan kelib chiqadigan majburiyatlar bo'yicha veteranlik, foydalanuvchilar oldida. Shu bilan birga, amaldagi qonunchilikda tashuvni to'g'ridan-to'g'ri aralash muloqotda amalga oshirishda infratuzilmadan foydalanish bo'yicha xizmatlar ko'rsatish bo'yicha shartnomalar tuzish va bunday transportni tashishda ishtirok etadigan barcha infratuzilma egalari bilan kelishish uchun tashuvchining majburiy majburiyatini belgilash misollari mavjud (ABZ. "O’zbekiston Respublikasi temir yo'l transporti to'g'risida" gi Federal qonunning 12 moddasi). Shunday qilib, agar kerak bo'lsa, bir nechta transport infratuzilmasidan foydalangan holda yuklarni tashish- Xia ikki turdagi munosabatlar: - tashuvchi va transport infra tuzilmalari egalari o'rtasida; - transport infratuzilmasi egalari o'rtasida. Birinchi turdagi munosabatlar xizmat ko'rsatish shartnomalari bo'yicha pulli asosda quriladi. Shu bilan birga, buyurtma - xizmatlarning chikom bo'lgan tashuvchi ularni to'lashi kerak. Ikkinchi doiraga kelsak, u bepul asosda quriladi. Transport infratuzilmasi egalari bir-birini to'lashga hojat yo'q, chunki bu xizmatlar uchun to'lov allaqachon tashuvchi tomonidan amalga oshirilgan. Lets infrastruktura boshqa har qanday ishni bajarmaydi, unga xizmat qilmaydi, mulkni topshirmaydi. Transport infratuzilmasi egalari o'rtasidagi shartnoma asosida tomonlar yuklarni tashishni ta'minlash maqsadida o'z faoliyatlarini tashkil etishadi. Tomonlar o'rtasida huquqiy munosabatlar mavjud bo'lib, ular huquqiy jihatdan shaxsiy bo'lmagan shaxslardir. Albatta, ularning 174
Shunday qilib, havo nizomi narxini belgilashda havo korxonalari o'rtasida savdo- sotiq shartlari katta ahamiyatga ega. TRANSPORT INFRATUZILMASI EGALARI O'RTASIDA SHARTNOMA- RUKTUR-bu shartnoma, unga muvofiq bir marta - shaxsiy infratuzilma egalari bir - biriga nisbatan belgilangan shartnomada transport infratuzilmasining bir nechta ob'ektlaridan foydalanish bo'yicha xizmatlar ko'rsatishni ta'minlashga qaratilgan tashuvchining inte - resahida kelishilgan harakatlarni amalga oshirishga majburdirlar. Ushbu shartnomaning predmeti transport infratuzilmasi egalari tomonidan infratuzilmadan foydalanish bo'yicha mulkiy huquqiy munosabatlarni tashkil etish hisoblanadi. Bu tashish jarayoni dispetcherlik boshqaruvi, temir yo'l harakat tarkibiga texnik xizmat ko'rsatish va ulardan foydalanish, energetika obyektlari va boshqa obyektlar, lo - komotiv parklari, vagonlar va boshqa harakat tarkibining almashinuvi haqida. Transport infratuzilmasi egalari o'rtasida tuzilgan shartnomalar kelajakda tomonlarning asosiy shartnomani tuzish majburiyatlarini belgilamaydi, shuningdek kelajakdagi shartnomalar shartlarini shakllantirishni nazarda tutmaydi. Ular xuddi shu shartnomadan kelib chiqadigan huquqiy munosabatlar doirasida transport infratuzilmasi egalarining munosabatlarini tashkil etishga qaratilgan. Ko'rib chiqilayotgan shartnoma konsensus, beg'araz, ikki tomonlama, o'zaro hisoblanadi. Bundan tashqari, dei - stvuyuschim qonun hujjatlariga muvofiq, u davlat deb tan olinishi kerak. Shartnoma ta'rifidan kelib chiqadiki, ushbu o'g'rining sub'ektlari transport infrtuzilmasi egalari hisoblanadi. Transportning turli turlariga nisbatan amaldagi transport qonunchiligi ularni turli yo'llar bilan belgilaydi. Tijorat yuridik shaxslar yoki yakka tartibdagi tadbirkorlar transport infratuzilmasi egalari sifatida faoliyat yuritayotganligi sababli, shartnoma oddiy 175
to'g'risida" gi Federal qonunning 11 - moddasi transport vositalari egalari o'rtasidagi shartnomalarning muhim shartlari hisoblanadi: - transport Pro-CESS dispetcherlik boshqaruvini tashkil etish; - harakat tarkibi, energetika obyektlari va boshqa ob'ektlarga texnik xizmat ko'rsatish va ulardan foydalanish tartibi; - lokomotivlar, vagonlar, mo-tor-vagonlar harakat tarkibining almashuv parklarini tartibga solish; - to'g'ridan-to'g'ri temir yo'l qatnovida tashishdan kelib chiqadigan majburiyatlar bo'yicha tashuvchilarga javobgarlik. Shartnomaning mazmuni tomonlarning huquq va majburiyatlarini tashkil etadi. Har qanday tashkiliy shartnomaning o'ziga xos xususiyati shundaki, kontragentlarning majburiyatlari nafaqat qarama - qarshilik, balki bir xil. Buning sababi shundaki, bunday shartnomalar tomonlarning umumiy maqsadiga erishishga qaratilgan. Misol uchun, transport jarayonining kelishilgan nazorat xonasi bir vaqtning o'zida har bir tomonning burchidir va transport xavfsizligi bilan bevosita bog'liq bo'lgan muhim rol o'ynaydi. Tegishli infratuzilmalardan foydalanishda nazorat xonasini tashkil qilish uchun, birinchi navbatda, ushbu infratuzilmalarning vla - deltsi bilan kelishilgan bo'lishi kerak bo'lgan nazorat xonasini tushunish kerak. Bunday harakatlar ro'yxati ko'pincha tegishli normativ-huquqiy hujjatlar bilan belgilanadi. Albatta, yuqorida sanab o'tilgan vazifalarni bajarish uchun ikkita dispetcherlik xizmatining o'zaro ta'sir o'tkazish tartibi tegishli transport infratuzilmalari egalari o'rtasida shartnoma shartlariga muvofiq bo'lishi kerak. Shartnoma taraflari transport vositalari, energetika ob'ektlari va boshqa ob'ektlarni texnik - texnik xizmat ko'rsatish va ulardan foydalanish tartibini belgilashlari kerak. Qayta tiklash jarayonini uzluksiz ta'minlash infratuzilma egalarining harakatlarining izchilligiga bog'liq. Tashuvchi transport infratuzilmasi egasi bilan jo'natuvchining arizasini qabul qilishi shart, bu esa, o'z navbatida, transportni ta'minlashda belgilangan 176
shuningdek, ariza topshirish va qabul qilish tartibini tartibga soluvchi qonun qoidalari transport infratuzilmasi egalari o'rtasida shartnoma mazmuniga ta'sir ko'rsatadi. Yuk tashish uchun vagonlarni topshirish uchun jo'natuvchining arizalarini qabul qilish tartibi temir yo'l transporti orqali yuklarni tashish uchun jo'natuvchilarning arizalarini qabul qilish qoidalari bilan belgilanadi( O’zbekiston transport vazirligining 2015 yil 27 iyuldagi 228-sonli buyrug'i bilan tasdiqlangan). Transport infratuzilmasi egalari o'z vazifalarini shaxsan bajarishi kerak. Tashkiliy shartnomalarning tabiati mijozning ruxsati bilan ham o'z majburiyatlarini uchinchi shaxslarga topshirish imkoniyatini istisno qiladi. Shartnoma bo'yicha fuqarolik javobgarligi tomonlarning kelishuvi bilan belgilanadi va shartnoma munosabatlarining nomulkiy xarakteriga bog'liq. Yüklə 493,13 Kb. Dostları ilə paylaş:
|