Narxlar urushi mexanizmi. Differensiallanmagan oligopoliyada hamma tovarlar asosiy deb qabul qilinadi va xaridor tanlovi asosan narx va ko‘rsatiladigan xizmatlarga asoslanadi. Agar firma lider tartib o ‘matish kuchiga ega bo‘lmasa va bozomi direktiv narx qabul qilishga majbur boim asa, bunday shartlar narxlar bo‘yicha raqobatga yo‘l ochib beradi. Agar narx bo'yicha raqobat yuzaga kelsa, hamma raqobatchi- laming rentabelligi yomonlashadi. Narxlar urushi ko'rinishi quyidagicha boiadi:
bitta firma narxlarini pasaytirsa ko‘proq xaridorlami jalb etadi va bozor ulushining qayta taqsimlanishiga olib keladi;
shu firmaga tegishli bozor ulushi ortadi va uni ulushi kamaya- yotgan raqobatchilar darrov his qiladilar va bunday qayta taqsimlashga qarshi ular ham narxlarni pasaytiradilar;
tovar bozorida global talab kengaymasligi sababli narxlaming pasayishi bozor umumiy hajmining o‘sishiga olib kelmaydi.
151
Raqiblarga nisbatan munosabat har qanday strategiyaning markazini tashkil qiladi. Bunday vaziyat batafsil tahlilga asoslangan boiishi kerak. Porter raqobatni tahlil qilish vazifalarini quyidagicha tavsiflaydi: “Raqiblami tahlil qilishdan maqsad har bir raqobatchi olib borishi mum kin boigan strategiyadagi o‘zgarishlaming xarakterini va muvaffaqiyat
qozonish ehtimolini bilishdan iboratdir...”.
Xaridorlarni doimiy mijozlarga aylantiruvchi va ulaming narxga sezgirligini kamaytiruvchi differensiatsiya firmaning bozordagi mavqei- ni m aium darajada kuchaytiradi. Ayni paytda mijozning savdolashish imkoniyati ham qisman bartaraf qilinadi. Shuningdek, differensiatsiya firmani raqiblarning hujumlaridan ham himoyalaydi, chunki differen siatsiya elementining mavjudligi tovarlaming almashuvchanligini ka- maytiradi. Raqobat jihatidan bozor modellarining xususiyatlarini tahlil qilamiz (8.1.1 -jadval).
Dostları ilə paylaş: |
