O'zbekiston respublikasi

Raqobatni subyektlariga qarab asosan uchta guruhga bo'lish mumkin.

1. Bozorda ishlab chiqaruvchilar yoki xizmat ko‘rsatuvchilar orasidagi raqobat muhim hisoblanib, uni ham uch turga ya’ni, tarmoq ichidagi, tarmoqlararo va mintaqaviy raqobatga b o iish mumkin.

1. 
   tarmoq ichidagi raqobat.Bu, asosan, bir xil mahsulot ishlab chiqaruvchilar o‘rtasidagi raqobat hisoblanib, u asosan tovarlar sifati, narxi, tovaming ko'rinishi, korxona foydasi miqdori va xuddi shunday tovarlar ishlab chiqarayotgan boshqa ishlab chiqaruvchilar faoliyatiga bog‘liqlikni taqozo etadi. Ishlab chiqaruvchilarga ichki va tashqi sharoitlaming har xil ta’siri tufayli ular bozorda turlicha ulushga ega boiadilar va turli mavqeni egallaydilar;
   
2. 
   tarmoqlararo raqobatda turli tarmoqlar o‘rtasida raqobat mavjudligini ko‘rish mumkin. Masalan bir hududga sarmoya kiritish niyatida bo‘lgan sarmoyador tarmoqlar o ‘rtasida o‘zi uchun eng foyda keltiradigan tarmoqni tanlaydi.
   

Resurslar doimo foyda normasi ancha past bo‘lgan tarmoqda yuqo- riroq boigan tannoqqa oqib o‘tadi. Shu asosda tarmoqlararo raqobat - tovar ishlab chiqaruvchilar o‘rtasida o‘z m ablagiarini eng foydali ishlab chiqarish sohasiga joylashtirish uchun kurash sodir boiadi.
d) mintaqalararo raqobat davlatlar orasida yuzaga keladigan raqobat ko‘rinishidir. Misol uchun, Yaponiyada avtomobil ishlab chiqa­ rish xarajatlari AQSHga qaraganda kamroq boiganligi munosabati bilan, dunyo avtomobil bozorlaridagi savdolarda mavjud raqobat natija- sida yuzaga kelgan narxlar tizimi yapon avtomobil ishlab chiqaruvchilari uchun foydaliroqdir.
Shu sababli, avtomobil ishtiyoqmandlarining avtomobillarga b o i ­ gan ehtiyojining katta qismi Yaponiya avtomobillari hisobiga qondirila- di. Natijada ko‘proq chidamli boigan AQSH avtomobil ishlab chiqaruv­ chilari raqobat kurashida yutqazadilar.


158

2.