O‘zbеkiston rеspublikаsi

qoplash 
normasi, % 
Ssuda 
foizi 
stavkasi 
i
, 
 % 
Investitsiyani chekli sof 
qoplash normasi 
 

r
, 
% 
1000 
15,0 
10,0 
5,0 
2000 
12,5 
10,0 
2,5 
3000 
10,0 
10,0 
0,0 
4000 
7,5 
10,0 
-2,5 
5000 
5,0 
10,0 
-5,0 
Sotish masshtabi oshishi bilan o‘zini oqlash normasi 15 foizdan 5 foizga 
tushadi. 
i r

bo‘lganda, investitsiyadan olinadigan daromad maksimallashadi, ya’ni 
sotish hajmi 3000 kilogrammga etadi. Ushbu vaziyat 17.2-rasmda keltirilgan. 
 
 
 
17.2-rasm. Chekli oqlash normasi va ssuda foizi stavkasi dinamikasi 
Chekli foiz to’lovi + Chekli foyda 
Chekli investitsiya 
100 
i, r 
Kapitalning chekli 
qoplash normasi 
15 
i=10
% 
10 
5 
Sotish quvvati 
Q 
500
0 
400
0 
300
0 
200
0 
100
0 

---

232 
Ssuda foizi stavkasi o‘zgarmas bo‘lib 10% ga teng bo‘lgani uchun, uning 
chizig‘i abtsissa o‘qiga parallel joylashadi. Chekli oqlash normasi do‘konlarning 
sotish quvvatiga qarab o‘zgaradi, ya’ni 
r
sotish masshtabi oshishi bilan pasayib
boradi. 
Chekli oqlash normasi chizig‘i investitsiyaga bo‘lgan talab chizig‘ini
ifodalaydi. Talab chizig‘idan ko‘rish mumkinki, foiz stavkasi qancha yuqori bo‘lsa, 
kapitalga bo‘lgan talab shuncha kam va aksincha, foiz stavkasi qancha past bo‘lsa, 
kapital 
mablag‘ga 
bo‘lgan 
talab 
shuncha 
yuqori 
bo‘ladi. 
Foydani
maksimallashtiradigan sotish hajmi 
i r

bo‘lganda 3000 kilogrammga teng bo‘ladi.