O’zbekiston respublikasi xalq ta’lim vazirligi namangan viloyat xalq ta’limi xodimlarini qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish hududiy markazi aniq va tabiiy fanlar metodikasi kafedrasi

O‘zgarmaslar (const) deb hisoblash jarayonida o‘z qiymatini o‘zgartirmaydigan kattaliklarga aytiladi. Bularga ham o‘zgaruv­chilar kabi nom beriladi.
Izohlar - dasturning maolum qismini tavsiflash uchun ishla­tiladi va bu qatorda hech qanday amal bajarilmaydi, yaoni dasturning biror blokini yaxshiroq tushunishga xizmat qiladi. Izoh (*,*) yoki {} simvollari orasida beriladi. Katta qavslar {*,*} va [*,*] lar ham ishlatilishi mumkin.
1-misol. R radiusli sharning hajmini quyidagi formula bo‘yicha hisoblansin
Dastur quyidagi ko‘rinishda bo‘ladi.
PROGRAME10(INPUT, OUTPUT);
CONST

PIq3.14;

VAR

R:REAL; {Sharradiusi}

V:REAL; {Shar hajmi}
BEGIN
WRITELN(‘R radius qiymatini kiriting:’);

READ (R);

V: q4*PI*R*R*RG’3;
WRITELN;
WRITELN(‘Natija:’);
WRITELN(‘Sharhajmi,V:8:3);
END.

Hozirgi kunda dasturlash tillarini u yoki bu belgisi booyicha sinflash mumkin. Dasturlash tilining eHMga bogoliqlik da­rajasi booyicha sinflash eng umumiy hisoblanadi:

Dasturlash tillarini sinflash.

Dasturlash algoritmik tilining alifbosi quyidagilardan ibo­rat:
1) 26 ta lotin harflari;
2) 0 dan 9 gacha arab raqamlari;
3) 32 ta kirill harflari;
4) maxsus belgilar - (+,-,*,/,…,>,<) ni o‘z ichiga oladi.

CASE-texnologiyasi informatikaning xozirgi paytda eng tezkor rivojlanayotgan soxalaridan biridir.

CASE — ComputerAidedSystemEngineering — axborotlar tizimini avtomatlashtirilgan usulda loyixalash degani bulib, CASE-texnologiyasi turli mutaxassislar, jumladan, tizimli taxlilchilar, loyixachilar va dasturchilar ishtirok etadigan kupchilikning katnashishi talab etiladigan axborot tizimlarini yaratishda kullaniladi.
CASE-texnologiyalari vositalari nisbatan yangi, 80- yillar oxirida shakllangan yunalishdir. Ulardan keng kulamda foydalanish kimmatligi tufayli chegaralangandir.
CASE-texnologiyasi — murakkab dasturiy tizimlarni taxlil etish, loyixalash, ishlab chikarish va kuzatib turish texnologik jarayonini avtomatlashtiruvchi dasturiy taominotdir. CASE-texnologiyasining asosiy yutug‘i — kompyuterlarning maxalliy tarmog‘ida ishlayotgan mutaxassislarni birgalikda, xamkorlikda loyixa ustida ishlashini tashkil eta olishi, loyixaning ixtiyoriy fragmentini eksport-import kila olishligi va loyixani tashkiliy bosh­kara bilishligidadir.