O’zbekiston Respublikasi Xalq

«Uyg‘onish davri»
da ilm-fan rivojlanishi uch 
yо‘nalishda bо‘ldi. 
Birinchi 
yо‘nalish matematika-tibbiyot yо‘nalishi bо‘lib, bularga matematika, 
astronomiya, kimyo, geografiya, mineralogiya, tibbiyot, dorishunoslik kabi fanlar 
kiritilib, al-Xorazmiy, Ahmad Farobiylar matematikaga oid, Zakariyo ar-Roziy, 
Kimyo va tibbiyotga oid ibn Sino tibbiyot va falsafa, Beruniy tibbiyotga oid, 
Jurjoniy tibbiyot va falsafaga oid yirik asarlar yaratdilar. 
Ikkinchi 
yо‘nalish ijtimoiy-falsafiy yо‘nalish bо‘lib, bunda falsafa, tarix, 
manti, ruhshunoslik, notiqlik va boshqa fanlar 
bо‘lib, bu sohada Farobiy, al-
26 

---

Kixdiy, Ibn Sino, Muhammad Narshahiy kabilar faoliyat 
kо‘rsatgan. Yuqorida 
aytib 
о‘tilgan olimlar qomusiy olimlardir. 
Uchinchi 
yо‘nalish ta’limiy-ahloqiy yо‘nalish bо‘lib, bu sohada qomusiy 
olimlar 
о‘z qarashlarini ijtimoiy-falsafiy va ilmiy asarlari tarkibida yoki ahloqiy 
asarlarida bayon etganlar. Sharq Uyg‘onish davrida inson muamosi ma’naviy 
sohasidagi asosiy masala b
о‘lgan. Shuning uchun ham ta’lim-tarbiya masalasiga 
katta e’tibor berilgan, yaratilgan asarlarda sharqqa xos b
о‘lgan insonning axloiy-
ruhiy kamolotini ulug‘lash yetakchi 
о‘rin tutgan. Mazkur ta’limiy-axloiy asarlarda 
insonning ma’naviy kamolga yetishi yuksak xulq-odob, ilm-fanni egallashi 
asosidagina amalga oshishi mumkin degan g‘oya ilgari surildi. Ilmiy bilimga 
asoslanuvchi metod shakllandi, natijada aliy tarbiya olimlar e’tiborida b
о‘ldi: 
Xorazmiy, Farobiylar bu metodni asoslab berishgan buyuk mutaffakkirlar edi. 
Tabiat va unga bog‘liq ta’lim tarbiyani rivojlantirish b
о‘yicha Farobiy, Beruniy, 
Ibn Sinolarning qarashlari alohida ahamiyatga ega. Bular haqida qisacha t
о‘htalib 
о‘tamiz.