O’zbekiston Respublikasi Xalq

Darsning tarbiyaviy maqsadi
: 
О‘quvchilarni parranda zotlarining xilma-
xilligi, parrandachilik sanoatining ahamiyati bilan tanishtirish orqali ularning 
dunyoqarashini kengaytirish, ekologik va iqtisodiy tarbiya berish. 
Darsning rivojlantiruvchi maqsadi
: 
О‘quvchilarni qushlarning xilma-xilligi 
va ahamiyati haqidagi bilimlari, darslik va 
qо‘shimcha adabiyotlar ustida mustaqil 
ishlash 
kо‘nikmalari, nutq va muloqot madaniyatini rivojlantirish. 
Darsni jihozlash
: Parranda zotlarining rasmlari, tulumlari. 
Darsda foydalaniladigan texnologiya
: Didaktik 
о‘yin texnologiyasi 
(matbuot konferensiyasi). 
Darsning borishi
: 
Tashkiliy qism. 
О‘quvchilarni darsning mavzusi, maqsadi va borishi bilan tanishtirish.
Matbuot konferensiyasi darsi 
о‘qituvchining kirish sо‘zi bilan ochiladi. U 
kirish s
о‘zida darsning mavzusi, maqsadi va borishi bilan о‘quvchilarni tanishtirib, 
bugungi matbuot konferensiyasi qishloq x
о‘jaligining muhim tarmog‘i 
parrandachilikka bag‘ishlanishini, konferensiyada ishtirok etayotgan seleksioner 
olimlar, 
parrandachilik 
sohasida 
tadbirkorlik 
bilan 
shug‘ullanayotgan 
mutaxassislar, gazeta va jurnallarning muxbirlari ishtirok etayotganligini qayd 
etadi. 
Matbuot konferensiyasini 
о‘tkazish. 
Matbuot konferensiyasida muxbirlar rolini bajarayotgan 
о‘quvchilar olimlar 
va mutaxassislarga quyidagi savollar bilan murojaat etishlari mumkin: 
Respublikamizda parrandachilikning qanday tarmoqlari mavjud? 
113 

---

Respublikamizda tovuqlarning qanday zotlari boqiladi? 
Respublikamizda tuxum y
о‘nalishidagi qanday zotlar boqiladi? 
Parrandachilikning qanday ahamiyati bor? 
Parrandachilik fabrikalarida parrandalar qanday oziqlantiriladi? 
Tovuqlarning tuxum q
о‘yishi kun uzunligiga bog‘liqmi? Parrandachilik 
fabrikalarida bu muammolarni hal etish uchun qanday tadbirlar amalga 
oshirilmoqda? 
J
о‘ja ochirish jarayoni qanday amalga oshadi? 
Parrandachilikni rivojlantirishda nasldor parrandalar keltirib chiqarish muhim 
rol 
о‘ynaydi. Ularning jо‘jalari qayerlarda ochiladi?
Parrandachilikda tovuqlar bilan bir qatorda 
о‘rdaklar ham boqiladi. Ularning 
qanday zotlari bor? 
Xonaki g‘ozlar va kurkalarning qanday zotlari boqiladi va ulardan qanday 
mahsulotlar olinadi? Olimlar va mutaxassislar bu savollarga javob beradilar. 
Masalan, olimlar Respublikamizda tuxum 
yо‘nalishidagi qanday zotlar 
boqiladi? degan savolga quyidagicha javob berishlari mumkin: Respublikamizda 
tuxum 
yо‘nalishidagi parrandalardan rus oq tovug‘i zoti boqiladi. Bu zot Sankt-
Peterburg parrandachilik ilmiy-tadqiqot institutlari oq legorn tovuqlariga 
avstralgorn zotining qonini quyish orqali chiqarilgan. Qon quyish 
jо‘ja ochish 
maqsaddida 
tо‘planadigan tuxumlarni yig‘ishdan 2,5 oy oldin boshlangan. Olingan
duragaylarga ham bir kg massa hisobiga 2,5 ml dan avstrolgorn zoti qoni quyilgan. 
Bundan tashqari, har yili zotdor x
о‘rozlar va tovuqlar tanlanib, saralanishi 
natijasida sermahsul va hayotchanligi yuqori b
о‘lgan mazkur zot keltirib 
chiqariladi. Bu zotga mansub tovuq va x
о‘rozlarning о‘rtacha vazni 3,7 kg,
Bundan tashqari tovuqlari 5-6 oyda tuxumga kiradi, bitta tuxumning vazni 69 
g. 
bо‘lib, tovuqlar yiliga 200-300 ta tuxum beradi. Tuxum-gо‘sht yо‘nalishidagi 
tovuq zotlariga zagorsk, pervomaysk misol 
bо‘ladi. Ular orlov tovug‘ini, oq 
viandot va rod ayland zotlari bilan qayta-qayta chatishtirish orqali chiqarilgan. 
Uzoq vaqt davomida, tanlash va saralash natijasida sermahsul va yuqori sifatli 
gо‘sht beradigan zot keltirib chiqariladi. Bu zotga mansub tovuqlar va 
114 

---

xо‘rozlarning о‘rtacha vazni – 2,5 - 4 kg, bitta tuxumning vazni - 69 g bо‘lib, 
yiliga 250 tagacha tuxum beradi. Bu zotning afzalligi shundaki, bizning 
respublikamizda k
о‘paytirish va boqish mumkin. Shu tariqa olimlar muxbirlarning 
savollariga asosli javob beradilar. 
Yangi mavzuni qayta ishlash. 
О‘qituvchi о‘quvchilar bilan birgalikda 
mavzuning asosiy mazmunini qayta ishlab chiqib, ularning umumiy xulosalar 
chiqarishiga yordam beradi. 
О‘quvchilarni rag‘batlantirish va baholash. Darsda faol ishtirok etgan 
“olimlar”, “mutaxassislar” va “muxbirlar” qayd etiladi va rag‘batlantiriladi. 
Darsni umumiy yakunlash. 
Uyga vazifa berish.