O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XV asr boshlarigacha)

3. 
Samarqand shahrini qaytadan bunyod qilishda Amir Temur-
ning xizmati to‘g‘risida nimalarni bilib oldingiz?
4. 
Movarounnahr qanday yo‘l bilan birlashtirildi?
5. 
Xorazm yurishlari va uning natijasi haqida gapirib bering.
6. 
Bu davrda Amir Temurning tarixiy xizmati nimadan iborat 
bo‘ldi?
33-§. AMIR TEMUR SALTANATIDA DAVLAT 
BOSHQARUVI VA HARBIy TIZIM
Tayanch tushunchalar: saltanat boshqaruvi, qo‘shin 
tuzilmasi, harbiy yurushlar, suyurg‘ol yerlar, “Temur 
tuzuklari”.
Saltanat boshqaruvi.
 
Sohibqiron Amir Temur o‘z za-
mo 
na 
sining talab-ehtiyojlaridan kelib chiqib davlat bosh-
qaruvini takomillashtirdi, unga yangicha ruh va mazmun 
berdi. Davlatning tarkibiy tuzilishi harbiy-siyosiy tartiblarga 
asoslangan bo‘lsa-da, jamiyat rivoji, barcha ijtimoiy tabaqa-
larning manfaatlarini ta’minlash nazarda tutilgan edi.
Amir Temur saltanatida davlat boshqaruvi ikki idoradan: 
dargoh 
va 
vazirlik 
(devon)dan iborat bo‘lgan. Dargohni Oliy 
hukm 
dorning o‘zi boshqargan. Ijroiya hokimiyat – devonni 
de 
von 
begi (bosh vazir) boshqargan. Devonda harbiy vazir, 
mulk 
chilik va soliq ishlari vaziri, moliya vaziri faoliyat 
yuritgan. Bu lar dan tashqari, sarhadlar va tobe mamlakatlarning 
boshqaruvi bilan shug‘ullanuvchi yana uch vazir bo‘lib, ular 
devonbegiga hiso bot berib turgan.
Tashqi va ichki favqulodda voqealardan voqif etib turuvchi 
ming nafar piyoda, ming nafar ot mingan choparlari bo‘lgan. 
Butun saltanat bo‘ylab bir kunlik yo‘l oralig‘ida yomxonalar 
tash kil etilgan. Har bir yomda 50–200 boshdan ot-ulov tutil gan. 

---

117
Sohibqiron mamlakatni boshqarishda o‘z yaqinlariga suyandi.
Sohibqiron davlat boshqaruvi ishlarida islom qonun-qoida-
lariga asoslangan. Uning Qur’oni karim va Hadisi shariflarga 
munosabati samimiy va oliy darajada bo‘lgan. Payg‘ambar 
avlodlari, shayxul-mashoyixlarga hurmati cheksiz edi. Dav-
latni kuchaytirishda ham aynan shunday kishilarga tayanib 
ish yuritgan.