O‘zbekistonda fanlararo innovatsiyalar va 15- son ilmiy tadqiqotlar jurnali

---

O‘ZBEKISTONDA
 
FANLARARO
 
INNOVATSIYALAR

VA 
15-
SON

ILMIY
 
TADQIQOTLAR
 
JURNALI
20.01.2023
BOSHLANG'ICH SINF O'QUVCHILARINING LUG'AT BOYLIGINI OSHIRISHNING 
NOAN'ANAVIY USULLARI 
Ziyodaxon Nurmuhammadovna Mullaboyeva 
Farg'ona davlat universiteti talabasi 
Annotatsiya
: 
Boshlang'ich sinf ona tili darsliklarida keltirilgan o'quvchi uchun 
talaffuziga qiyinchilik tug‘diradigan va murakkab bo'lgan so'zlarni lug'atshunoslik 
asosida izohi hamda keng fikrlash qobiliyatlarini shakllantirish bo'yicha yangi usullar 
orqali lug'at boyliklarini oshirishdan iborat. 
Kalit so‘zlar:
lug‘at ustida ishlash, interfaol metodlar, ona tili va o‘qish 
savodxonligi darsligi, lug‘at tarkibi, leksikografiya
 
Respublikamiz Prezidenti Sh.Mirziyoyev 2016-yilda bo‘lib o‘tgan Oliy Majlis 
palatalarining qo‘shma majlisidagi nutqida: “... bizning eng katta boyligimiz – bu 
xalqimizning ulkan intellektual va ma’naviy salohiyatidir”
3
- deb ta’kidladi. 
Tasdiqlangan standartda umumiy o‘rta va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi 
muassasalarida ona tili fanini o‘qitishning asosiy vazifasi sifatida o‘quvchi shaxsini 
fikrlashga, o‘zgalar fikrini anglashga, o‘z fikrini og‘zaki hamda yozma shaklda savodli 
bayon qila olishga qaratilgan nutqiy kompetentsiyani rivojlantirish, o‘quvchilarda 
grammatikaga oid o‘zlashtiriladigan bilimlarni (fonetika, leksikologiya, so‘zning 
tarkibi, so‘z yasalishi, morfologiya, sintaksis, yozuv va imlo, tinish belgilari, nutq 
uslublari, stilistikaga oid tushunchalarni) rivojlantirish;
 
ona tilining keng imkoniyatlaridan unumli foydalangan holda to‘g‘ri va ravon 
bayon eta olishni rivojlantirishga qaratilgan lingvistik kompetentsiyalarni 
shakllantirishdan iboratligi belgilab qo‘yilgan.Hozirgi o‘zbek adabiy tili taraqqiyotini 
o‘rganishda, leksik qatlamdagi yangilanish jarayonlari, tilning lug‘at boyligining ortib 
borishida so‘z yasalishi hodisasini o‘rni beqiyosligini o‘quvchilarga o‘rgatish muhim 
ahamiyatga ega. Bugungi kunda mustaqil taraqqiyot yo‘lidan borayotgan 
mamlakatimizning uzluksiz ta’lim tizimini isloh, qilish va takomillashtirish, yangi sifat 
bosqichiga ko‘tarish, unga ilg‘or pedagogik va axborot texnologiyalarini joriy qilish 
hamda ta’lim samaradorligini oshirish davlat siyosati darajasiga ko‘tarildi. 
Boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarining ona tili va o‘qish savodxonligi darsligida berilgan 
tushunilishi qiyin bo‘lgan so‘zlar va lug‘atlar ustida ishlash jarayonida va 
tushuntirishda grafik organayzerlardan foydalanish yuzasidan metodik tavsiyalar 
berish, o‘quvchilarning nutqiy komponentligini oshirishda qo‘llaniladigan innovatsion 
usullar to‘g‘rida ma’lumot berish asosiy maqsad qilib olingan. 
O‘quvchilarning nutqiy komptetatsion yondashuv asosida dars jarayoniga olib 
kirish hamda bu quyidagi vazifalar orqali amalga oshirilishida nazarda tutiladi: 
3
SH.M.Mirziyoyev. Erkin va farovon, demokratik O„zbekiston davlatini mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz 
“Xalq so„zi” 2021-yil 

---