O‘zbekistonda fanlararo innovatsiyalar va 9- son ilmiy tadqiqotlar jurnali



Yüklə 0,64 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/5
tarix16.06.2023
ölçüsü0,64 Mb.
#131623
  1   2   3   4   5
Mirzayeva Diloromxon Mashrabjon qizi



O‘ZBEKISTONDA
 
FANLARARO
 
INNOVATSIYALAR

VA 
9-
SON

ILMIY
 
TADQIQOTLAR
 
JURNALI
20.06.2022
283 
TURK XOQONLIGI DAVRIDA O‘RTA OSIYO XALQLARINING IQTISODIY VA 
IJTIMOIY HAYOTI 
 
Mirzayeva Diloromxon Mashrabjon qizi 
Farg‘ona davlat universiteti 3-bosqich talabasi 
 
Annotatsiya: Ushbu maqolada ilk o‘rta asrlarda O‘rta Osiyoda hukmronlik qilgan 
Turk xoqonligida ijtimoiy va iqtisodiy hayot qay tarzda kechgani va uning manbalarda 
qanday aks ettirilgani, bu davrning yurtimiz tarixidagi ahamiyati va o‘rni haqida so‘z 
boradi. 
Kalit so‘zlar: Turk xoqonligi, jo‘janlar, Mug‘anxon, savdo-sotiq, urug‘-qabilachilik, 
yer-mulk munosabatlari. 
Аннотация: 
В 
данной 
статье 
рассматривается 
общественно-
экономическая жизнь Турецкого ханства, правившего Средней Азией в раннем 
средневековье, и то, как она отражена в источниках, значение и место этого 
периода в истории нашей страны. 
Ключевые слова: тюркское ханство, джоджаны, Муганхан, торговля, 
родоплеменные отношения, поземельные отношения. 
Annotation: This article discusses the social and economic life of the Turkish 
Khanate, which ruled Central Asia in the early Middle Ages, and how it is reflected in the 
sources, the importance and place of this period in the history of our country. 
Keywords: Turkish khanate, jojans, Mugankhan, trade, tribal relations, land 
relations. 
 
KIRISH 
Turkiy elatlarning keng sharqiy hududlarda qadim-qadim davrlardan buyon 
yashab, o‘zlaridan munosib madaniy iz qoldirib kelganligini juda ko‘plab tarixiy 
manbalar ham tasdiq etadi. Mo‘tabar Xitoy manbalari, mashhur «O‘g‘iznoma», Urxon-
Enasoy yozuvlari, Kultegin bitiklari bunga ishonchli guvohdir. Oltoy, Tuva hamda 
ularga tutash hududlarda turli turkiy qabilalar, chunonchi, Ashin, Arg‘u, O‘g‘iz, To‘qqiz 
o‘g‘iz, O‘ttuz tatar, Qarluq, Qitan, Tolis, Turk, Uyg‘ur, To‘qri (toharlar), Quriqan, Duba 
(tuba-tuva)va boshqalar yashardilar. VI asr boshlarida Oltoy o‘lkasida siyosiy 
jarayonlar faollashadi. O‘sha paytda hozirgi Mo‘g‘uliston va qisman Xitoyning shimoliy 
hududlari ustidan Jujan xonligi hukmronlik qilardi. VI asr boshlarida Oltoydagi turkiy 
qavmlar 
orasida 
Ashin 
urug‘ining 
mavqei 
ko‘tariladi. 
Ashin 
urug‘iga 
mansub Asan va Tuu 460–545-yillarda boshqa urug‘larni o‘zlariga bo‘ysundiradilar va 
Oltoyda turkiy qabilalar ittifoqiga asos soladilar.Tuuning o‘g‘li Bumin Tele qabilasini 
ham bo’ysundiradi. Bumin Jujan xonligiga tobelikdan chiqish uchun kurashadi va 551-
yilda Jujan xonining qo‘shinlarini yengib, ularni o‘ziga bo‘ysundiradi [2: 152]. Bumin 
552-yilda Xoqon deb e’lon qilinadi va yangi davlat – Turk xoqonligiga asos 
soladi. Uning poytaxti Oltoydagi O‘tukan shahri edi. Xoqonlik tez orada kuchayib, uning 



Yüklə 0,64 Mb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin