O’zbekistоnning eng yangi tаriхi

5.O'zbekistonning Markaziy Osiyo mamlakatlari
bilan hamkorligi.

Markaziy Osiyo davlatlari rahbarlarining birinchi uchrashuvi 1990 yil iyun oyida Olmaota shahrida bo'lib o'tdi. Uchrashuv sobiq Ittifoq mavjud bo'lgan sharoitda – xalq xo'jaligining barcha sohalarida inqiroz kuchaygan, pul inflyatsiyasi, narx-navoning oshishi sharoitida ham bo'lib o'tdi. Shuning uchun Markaziy Osiyo davlatlari iqtisodiy inqirozdan chiqish uchun resurslarni birlashtirish zarurligi haqida xulosa qilishdi. Besh respublika davlat rahbarlari-I. Karimov, N. Nazarboyev, A. Masaliyev, K. Mahkamov va S. Niyazov Markaziy Osiyo va Qozog'iston xalqlariga murojaat hamda respublika rahbarlarining bayonotini imzoladilar. Olmaotada davlat rahbarlari yillik uchrashuvlar o'tkazishga kelishib oldilar.

1993 yil 4 yanvarda birinchi Prezidentimiz Islom Karimov tashabbusi bilan Markaziy Osiyo davlatlari rahbarlarining Toshkentda uchrashuvi tashkil etildi. Unda Markaziy Osiyo va Qozog'iston respublikalari haqida so'z yuritilganda qabul qilingan "Markaziy Osiyo" atamasi ishlatilgan. Ushbu oliy darajadagi uchrashuv Markaziy Osiyo Hamdo'stligi asosini tashkil etdi, bu haqda besh davlat rahbarlari-Qirg'iziston, Qozog'iston, O'zbekiston, Tojikiston va Turkmaniston rahbarlari imzoladilar. Mintaqa xalqlari buni katta mamnuniyat bilan qabul qildilar.
Markaziy Osiyo mamlakatlari rahbarlari 1993-yilda qizil O'rda (Qozog'iston), 1994-yilda Nukusda, 1995-yilda Toshauz (Turkmaniston) da, 1995-yilda yana Nukusda Orol dengizi muammolari bo'yicha uchrashuvlar o'tkazib, bu borada amaliy ishlarni amalga oshirishga kirishdilar. Orol dengizining qirg'oq zonasi muammolari bo'yicha davlatlararo kengash tashkil etildi va Orolni qutqarish xalqaro jamg'armasi tashkil etildi. 1999 yilda Ashxobodda (Turkmaniston) Orolni qutqarish xalqaro jamg'armasining yig'ilishi bo'lib o'tdi. Yig'ilishda ekologik ofat mintaqasidagi vaziyatni barqarorlashtirish bo'yicha hamkorlikni rivojlantirish masalalari muhokama qilindi. Davlat rahbarlari o'zaro hamkorlik, mintaqaviy xavfsizlik va xalqaro miqyosdagi boshqa muhim yo'nalishlar yuzasidan fikr almashdilar.
2002 yil 28 fevral kuni Olmaota shahrida Markaziy Osiyo davlatlari (Qozog'iston, O'zbekiston, Qirg'iziston va Tojikiston) rahbarlarining uchrashuvi bo'lib o'tdi. I. Karimovning taklifiga binoan Markaziy Osiyo iqtisodiy hamjamiyati (CAEC) negizida Markaziy Osiyo hamkorlik tashkiloti (OTSC) tashkil etish masalasi kelishib olindi. Muzokaralar yakunida prezidentlar Markaziy Osiyo hamkorlik tashkilotini tashkil etish to'g'risida shartnoma imzoladilar. Shunday qilib, OTSASNI yaratishning huquqiy asoslari yaratildi. I. Karimov OTSAS raisi etib saylandi.
1991-yilda O'zbekiston va Turkmaniston prezidentlarining uchrashuvida O'zbekiston Respublikasi bilan Turkmaniston Respublikasi o'rtasida do'stlik va hamkorlik to'g'risida shartnoma imzolandi. 2001 yildan buyon mamlakatimizda Turkmanistonning Respublika madaniyat markazi faoliyat yuritmoqda. Bugungi kunda O'zbekistonning turli hududlarida turkman millatiga mansub qariyb 170 ming fuqaro istiqomat qiladi, 44 maktabda turkman tili o'qitiladi. 2014-yil may oyida Turkmaniston Prezidenti G. Berdimuhamedovning rasmiy tashrifi chog'ida davlatlar o'rtasidagi hamkorlikni yanada rivojlantirish bo'yicha qator ikki tomonlama hujjatlar imzolandi.
O'zbekistonning Qirg'iziston bilan ikki tomonlama aloqalari O'zbekiston Respublikasi bilan Qirg'iziston Respublikasi o'rtasida do'stlik, hamkorlik va o'zaro yordam to'g'risidagi shartnoma asosida tashkil etilib, izchil rivojlanib bormoqda. Ushbu shartnoma 1992 yilda Toshkentda Qirg'iziston Prezidenti A. Akayevning rasmiy tashrifi chog'ida imzolandi.