О’zbekistonning eng yangi tarixi

3. “О’zbekistonning eng yangi tarixi” о’quv fanining predmeti, maqsad va vazifalari. Fanni о’rganishning nazariy–uslubiy asoslari. Tarix taqozоsiga kо’ra, о’tmishda Vatanimiz, bir necha bor tashqi bosqinchilarning mustamlakalari davrini boshidan kechirdilar. Shulardan mо’g’ullar bilan Rossiya imperiyasining bosqinchilik va hukmronlik davri tarixda eng uzoq davom etdi. Taqdir taqozosi bilan mо’g’illardan vatanni ozod etib, yuksaltirishdek о’ta yuksak mas’uliyat buyuk sohibqiron Amir Temurning zimmasiga tushdi.
О’zbekistonning eng yangi tarixi oldida turgan asosiy vazifa mana shundan keyingi tarixni tо’la–tо’kis va haqqoniy yoritishdan iboratdir. Buning uchun bizning nazarimizda quyidagi metodologik masalalarga e’tibor bermoq kerak. Birinchidan, о’tgan davrda О’zbekiston tarixi fanining mutlaqo yangicha ruh va mazmunda shakllanganligini his etmoq lozim. Shu bilan birga, sovet davrida shakllantirilib “rivojlantirilgan” sovet davri tarix faniga tanqidiy munosabatda bо’lish lozim. Ikkinchidan, yangi tarix fanini metodologiyasini ishlab chiqish zarur.
Qaysi fan sohasi bо’lmasin, uning asl maqsadi haqiqatni aniqlashdir. Biroq, mustaqillikka qadar tarix fanining boshqa ijtimoiy fanlar kabi hukmron mafkuraga, hukmron siyosatga bо’ysundirilishi oqibatida tarixiy jarayonlar notо’g’ri talqin etib kelindi.
О’tmishga qaratilgan sub’yektiv siyosatga aylantirilgan tariximizni endilikda asl manbalar asosida qaytadan tadqiq etish, soxtalashtirishlardan xoli, haqqoniy aks ettirish – О’zbekiston tarixchilari oldidagi eng dolzarb vazifalardandir. Xususan, uning eng yangi davri tarixi masalalari ham olimlarimiz tomonidan chuqur tahlil qilinib, olingan natijalar aks etgan darslik va о’quv qо’llanmalar yaratish birinchi navbatda amalga oshirilishi lozim bо’lgan tadbirlar qatoriga kiradi.
О’zbekistonning eng yangi tarixi fanining predmeti о’zbek xalqining mustaqillikka erishish ostonasidan boshlab to hozirgi kunlargacha, tarixan qisqa davr bо’lsada asrlarga tatugulik bosib о’tgan hayotiy yо’lini, doimo rivojlanib, boyib boruvchi, ijtimoiy–siyosiy, iqtisodiy, ma’naviy–ma’rifiy, madaniy hayotini xolisona о’rganish, davlat qurilishi sohalaridagi tajribalarini yosh avlodga yetkazish hamda ularga vatanga nisbatan faxr–g’urur tuyg’ularini shakllantirishdan iboratdir.
Istiqlol yillaridagi xalqimizning boy о’tmish tarixini о’rganish, uni xolisona ilmiy tadqiq etish davlat siyosati darajasiga kо’tarildi.
Bugungi kunda mamlakatimizda amalga oshirilayotgan islohotlarning mazmun–mohiyati – hayot turmush tarzini yanada yaxshilash, inson ongi va tafakkurini boyitish, erishilgan yutuq va istiqbol rejalarni maqsadli belgilashga qaratilgan. Shu bilan birgalikda, milliy о’zlikni anglash, xalqning ma’naviy yuksalishini ta’minlash muhim ahamiyatga ega. Eng yangi tarixni о’rganishga bо’lgan e’tibor tarix fanini qayta chuqur anglash, uni yangi uslubiyot orqali yoritish zarurligini taqozo etadi.
Tarixiy xotira milliy о’zlikni anglashning poydevori sifatida yuzaga chiqadi. U о’z ona tili, barcha madaniy merosga nisbatan shunchaki tarixiy yodgorliklar xazinasiga emas, balki millatning taraqqiyotiga xizmat qiluvchi faol institut sifatida e’tirof etiladi.
О’zbekiston eng yangi tarixi fani xalqimizning mustaqil taraqqiyot yо’liga kirishi, mustaqillik yillarida milliy huquqiy davlatchilik qurilishi, demokratik fuqarolik jamiyatni shakllantirish, erkin bozor iqtisodiyotini yaratish, jahon hamjamiyatiga integratsiyalashish jabhalaridagi faoliyatini о’rgatadi.
О’zbekistonning eng yangi tarixini taxminan quyidagi davrlarga bо’lib о’rganish maqsadga muvofiq hisoblanadi:
Birinchi davr – 1989–1990–yillardagi ijtimoiy–siyosiy jarayonlar. Mustaqillikka erishish ostonasidagi faol harakat bosqichi bо’lganligini inobatga olish, uni alohida taraqqiyot bosqichi sifatida e’tirof etish о’zining ilmiy, konseptual asoslariga ega ekanligi;
Ikkinchi davr – 1991–2016–yillarni о’z ichiga oladi. Bu davrda davlatchilik asoslarini shakllantirish, iqtisodiy negizlarning tubdan о’zgarishi, jamiyatimiz ma’naviy negizlarining tiklanishi va yangilanishi, jamiyat mafkurasi va milliy istiqlol g’oyasining shakllanishi bilan bog’liq voqeliklarning yangi konseptual asoslarda ilmiy yoritilishi;
Uchinchi davr – 2016–yildan keyingi davr. Bu davr taraqqiyotimizning modernizatsiya bosqichi faol demokratik yangilanishlar, iqtisodiyotni barqaror rivojlantirish, siyosiy hayotimizni, qonunchilik, sud–huquq tizimi, ijtimoiy–gumanitar sohalar izchil isloh qilinishi bilan bog’liq voqeliklarni manbalar asosida tarixiy nuqtai nazardan ilmiy tadqiq etish bilan bog’liq.
Bu davrlarning har birini yana о’ziga xos, kichik davrlarga bо’lib о’rganish mumkin.
Ma’lumki, 2016–yil 4–dekabrda mamlakatimizda О’zbekiston Respublikasi Prezidenti saylovi bо’lib о’tdi. Butun О’zbekiston xalqi о’zining buyuk siyosiy irodasi, huquqiy madaniyatini namoyon etib, mamlakatimizning istiqboldagi taraqqiyoti, xalqimizning yorug’ kelajagi va farovon hayoti uchun ongli ravishda ovoz berib Tadbirkorlar va ishbilarmonlar harakati – О’zbekiston Liberal–demokratik partiyasidan nomzodi kо’rsatilgan Shavkat Miromonovich Mirziyoyevni Prezident lavozimiga sayladilar. Tarixan qisqa davrda asrlarga tatugilik barcha sohalarda tub islohotlar amalga oshirilayotganligiga hammamiz guvohimiz. Bu borada yaqin va о’rta muddatga belgilangan marralarga erishish maqsadida 2017–2021–yillarda О’zbekistonni yanada rivojlantirish bо’yicha Harakatlar strategiyasi doirasida amalga oshirilayotgan ishlarni alohida e’tirof etish lozim. О’zbekistonning eng yangi tarixi fanini о’rganish jarayonida Siz aziz talabalarga mustaqillik yillarida milliy huquqiy davlatchilik qurilishini takomillashtirish, demokratik huquqiy davlat va adolatli fuqarolik jamiyatni rivojlantirish, erkin bozor iqtisodiyotini yanada rivojlantirish, jahon hamjamiyatiga integratsiyalashish jabhalaridagi faoliyatini о’rgatadi.
Shuningdek, mustaqillikning dastlabki yillaridan boshlab, Vatan tarixini yangi nazariy–metodologik asoslarini yaratilishi, ilm–fan yutuqlari, keyingi yillarda qabul qilingan qaror, farmonlar, Oliy Majlis Qonunlari, Prezident Murojaatnomalari, nutq va ma’ruzalarini mazmun–mohiyati fan doirasida yoritib boriladi.