O‘zbekistonning ma'naviy yangilanishida muzeylarning tutgan o‘rni

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

63 
XULOSA 
Mustaqillik sharoitida jamiyatdagi yangi o`zgarishlarni amalga oshirish 
jarayonida, jamiyat a`zolarini, demokratik tafakkur va milliy g’oya ruhida 
tarbiyalash vazifalarini bajarishda biz yuqorida ko`rib chiqdik, muzeylarning 
ahamiyati ortib bormoqda. Albatta har qaysi xalq yoki millatning ma`naviyatini 
uning tarixi o`ziga xos urf-odat va an`analari, hayotiy qadriyatlardan ayri holda 
tasavvur etib bo`lmaydi. O`zbekiston Respublikasidagi muzeylar va tarixiy 
me`moriy yodgorliklar millatning madaniy uyg’onishi, milliy g’oyani targ’ib etish, 
xalq ongida milliy g’urur va qadriyatlarni kuchaytirishda, mustaqillik g’oyalariga 
sodiqlik hissiyotini, demokratiya va taraqqiyotga ishonchni mustahkamlashda 
muxim rol o`ynaydi. 
Bu borada prezident Islom Karimovning “Tarixiy xotirasiz barkamol kishi 
bo`lmaganidek, o`z tarixini bilmagan xalqning kelajagi ham bo`lmaydi”, “Tarix- 
xalq ma`naviyatining asosidir”, “Tarixiy xotirasiz kelajak yo`q”, “O`zlikni anglash 
tarixni bilishdan boshlanadi”, “Inson uchun tarixdan judo bo`lish-hayotdan judo 
bo`lish demakdir” degan ahamiyatga molik so`zlari muzeylar va muzey xodimlari 
uchun dasturamal bo`lib xizmat qilmoqda
35
.
Ajdodlarimizdan meros qolgan nodir-noyob eksponatlarni asrab – 
avaylashimiz, asrlar osha salobat to`kib bizgacha etib kelgan me`moriy 
obidalarimizni, arxeologik yodgorliklarimizni himoya qilishimiz, shuningdek, 
ikkinchi jahon urushi davri, azob-uqubatlari, xalqlarimizni matonatli jasoratlari 
bosib o`tgan hayot yo`llarini atroflicha o`rganishimiz hamda kelajak avlodlarga 
etkazishdek muqaddas ishlarni amalga oshirishimiz zarur. 
Mustaqilligimiz sharofati tufayli mamlakatimizda insonni e`zozlash, milliy va 
ma`naviy qadriyatlarimizni tiklanishiga katta e`tibor qaratilmoqda. Shu jumladan 
Namangan viloyat hokimligining bevosita rahbarligi ostida viloyatning “Ikkinchi 
jahon urushi”ga, “Qatog’on qurbonlarini yod etish”ga oid yo`nalishlarni o`rganish, 
urush ishtirokchilarining hayot yo`lini jangovor ishlarini umumlashtirish, tiklash 
35
Karimov.I.A. O`zbekistonning o`z istiqlol va tarqqiyot yo`li. -T.: O`zbekiston, 1992. -B.71.

---

64 
bo`yicha keng ko`lamli, xayrli ishlar amalga oshirilib kelinmoqda. Bunda ayniqsa 
viloyat “Xotira va qadrlash uyi” ilmiy xodimlari O`zbekiston Respublikasi 
“Kamolot” yoshlar ijtimoiy harakati viloyat kengashi bilan hamkorlikda olib 
borayotgan ishlari diqqatga sazovordir. 
Vatan tarixi, xotirasi aynan muzeylarda aks etadi. Respublikamizda faoliyat 
olib borayotgan 80 dan ortiq davlat muzeylari turli toifalarda va turli yo`nalishlarda 
bo`lib, bugungi kunda xalqimiz va turli mamlakatlardan tashrif buyurgan 
ziyoratchilarning ham ma`naviy, ham ma`rifiy jihatdan ongini, ruhiyatini 
boyitishda muhim amaliyot kasb etmoqda
36
. 
2008 yil “Muzeylar to`g’risida”gi Qonun qabul qilindi. Bu esa muzey 
xodimlari faoliyatini yanada jonlantirish bilan birga mas`uliyatini ham oshirdi. 
Muzey xodimlari faoliyati, muzeylarga oid bukletlar, kitoblar, suratlar ko`rgazmasi 
tashkil etib borilmoqda. Umuman axolini, o`quvchi yoshlarni tarbiyalashda 
muzeylarning roli beqiyosdir. Chunki barcha eksponatlarda tarixiy jarayon, 
ajdodlar nafasi bor. Ular qoldirgan ma`naviyat, boy merosni avaylab-asrash, 
avlodlarga etkazish esa muqaddas burchimizdir. 
Ushbu bitiruv ma`naviy ish mavzusining tahlili, shunday xulosalarga 
kelishimizni va shu yuzasidan quyidagi taklif va istaklarni keltirib chiqardi: 
- Mustabid- sovet davrida muzeylarining ijobiy jihatlaridan tashqari salbiy 
tomonlari ham kuzatildi. Muzeylarning rivojidagi etakchi o`rin mutaxasislar emas, 
kompartiya va uning rahbarlari egalladi. Muzeylarning asosiy yo`nalishlari xalqni 
kommunistik ruhda tarbiyalashdan iborat bo`ldi. Ma`muriy yodgorliklar (masjid va 
madrasalar) ombor, yotoqxonalar va boshqa narsalarga aylantirildi va hakazo. 
- O`zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishgach, muzey ishiga davlat 
siyosati darajasida e`tibor qaratildi.
- Muzeylarni ixtisoslik bo`yicha malakali kadrlar bilan ta`minlash zarur; 
36
Baxriddinov O. Muzeylar-tariximiz guvohi // Namangan haqiqati. 2004, 10 mart. 

---

65 
- ba’zi viloyatlardagi muzeylarning moddiy texnika bazasi eski holatda 
ekanligi achinarli. Hozirgi zamon muzeylari rivojidan orqada qolgan. Uning 
iqtisodiy holatini mustahkamlash zarur. 
- O`quv yurtlari yoshlari bilan muzeyda aniq maqsadli tadbirlar risolalari 
ishlab chiqilishi va uni amalga oshirish zarurdir. 
- Ikkinchi jahon urushi ishtirokchilari hayotini aks ettiruvchi suratli risolalar, 
bukletlar tayyorlanishi maqsadga muvofiqdir. 
- Muzeyda o`quvchi yoshlar uchun alohida to`garaklar joriy etilsa o`zining 
ijobiy natijasini berishi hozirgi kun talabidir.