O`zbekstan respublikasi joqari ha`m orta arnawli bilimlendiriw ministrligi

porodalari.

Joba:

1. Quslardin` biologiyaliq qa`siyetleri

2. Sanaat tiykarinda qus o`nimin jetistiriwdin` texnologiyaliq protsesi

3. Qusshiliqti qa`niygelestiriw fabrikalari ha`m olardin` a`hmiyeti

4. Qus porodalari

Qusshiliq sharwashiliqtin` tez jetiliwshen` tarawi bolip, oni rawajlandiriw xaliqti qisqa mu`ddet ishinde

bahali aziq-awqat o`nimi menen ta`minlew mu`mkinshiligin beredi. Quslardan go`sh, ma`yek siyaqli

o`nimler alinadi. Bunnan tiskari pa`r alinadi. Qus o`nimin jetistiriwde en` a`xmiyetli qa`siyetlerinen biri

quslardin` ma`yek o`nimdarligi bolip tabiladi. Quslardin` tiykarg`i tovar o`niminin` mug`dari tawiqlardin`

ko`p tuwiwshilig`ina baylanisli boladi. Go`sh jetistiriletug`in qusshiliqta alinatug`in jas quslar sani, go`sh

mug`dari u`yrek, gaz ha`m tu`yetawiqlardin` tez semiriw da`rejesine baylanisli boladi.   Quslardin`

o`nimdarlig`i olardin` porodasina ha`m bag`iw sharayatina baylanisli boladi. Ha`r bir qustin` o`zinin`

biologiyaliq qa`siyetine qarap, olardin` o`nimdarlig`i da ha`r qiyli boladi. Tawiq, u`yrek ha`m

tu`yetawiqlardin` o`nimdarlig`i jil sayin 10% ke kemeyip baradi. Sonin` ushin olardan xojaliqlarda 2-3 jil

paydalanadi.Qorazdin` boliwi tawiqtin` ko`p tuwiwshilig`ina ta`sir etpeydi. Tawiqlar qoraz benen birge

yamasa onnan bo`lek bag`iliwina qaramastan ma`yek tuwa beredi. Tek qorazsiz aling`an ma`yekler

tuqimlanbawi sebepli   sho`je shig`ariwg`a jaramaydi, biraq olardin` aziqliq bahalilig`i biraz joqari boladi,

sebebi tuqimlanbag`an ma`yek jaqsi saqlanadi. Quslar ma`yeginin` salmag`i bir-birinen u`lkenligi menen

parq qiladi. Misali: professor S.A. Smetnov mag`liwmatina qarag`anda tawiq ma`yeginin` salmag`i 55-

65g, tu`yetawiq ha`m u`yrek ma`yegi 80-100g, g`azlar ma`yegi 110 -180g boladi. Ma`yektin` u`lkenligi

quslardin` jasina baylanisli. Jas leggorn tawiqlari bes aylig`inda ma`yek berip baslaydi ha`m da`slepki

ma`yeklerdin` salmag`i 37 g boladi, ren`i qus porodasina ta`n qa`siyetlerinen esaplanadi. Go`sh ha`m

ma`yek beretug`in tawiqlardin` ma`yegi a`dette domalaq, qabig`i tu`rli ren`degi toq sari ren`de boladi.

Ko`p tuwiwshi tawiqlardin` ma`yegi sozin`qi, bir ta`repi o`tkir ushli, qabig`i aq boladi. Tawiqlardin`

ma`yek beriwi quriq boliwina ha`m tu`lew da`wirine baylanisli boladi. Quslar quriq bolg`anda ha`m

tu`lew da`wirinde ma`yek bermeydi. Ko`p tuwiwshi tawiqlar oktyabr , noyabr aylarinda tu`leydi ha`m 2-3

ha`pte ishinde tu`lep boladi. Az ma`yek beriwshi tawiqlardin` tu`lewi 2 ayg`a shekem dawam etedi.

Quslardin` salmag`i go`sh o`niminin` tiykarg`i ko`rsetkishi esaplanadi. U`lken jastag`i tu`yetawiqlardin`

tiri salmag`i 12-16 kg, erkek g`azlardin` tiri salmag`i 8-10 kg, go`sh bag`darindag`i u`yreklerdin` tiri

salmag`i 3-4 kg, tawiqlardin` tiri salmag`i 2-4 kg g`a jetedi. U`lken jastag`i ha`r bir qustan jilina 50 g pa`r

jiynap aliw mu`mkin. Go`sh o`nimdarlig`i. Quslardin` go`sh o`nimdarlig`in xarakterleytug`in faktorlar

to`mendegiler: tiri salmag`i, o`siw tezligi, pa`rleniw tezligi, ha`r bir ana tawiqtan alinatug`in sho`je,

semiriw sapasi. Sho`jeler 63-70 ku`n tez bag`ilg`anda tiri salmag`i ortasha 1,6-1,7 kg, u`yrek balalari 55-

60 ku`nliginde 2 kg, g`az balalari 65-70 ku`nliginde 4-5 kg ha`m 4 ayliq tu`yetawiq 4 kg boladi.

Quslardin` semiriw qa`siyeti onin` o`siw tezligine, aziq salmag`ina beretugin o`nimine, payda etken

go`shinin` sapasina qarap baxalanadi.Go`sh ushin bag`ilg`an qus soyilg`anda soyim shig`imi 80%

quraydi. Sonnan 70% paydalaniw mu`mkin.