O`zbekstan respublikasi joqari ha`m orta arnawli bilimlendiriw ministrligi

13-lektsiya. Mayek ha’m go’sh jetistiriw texnologiyasi

Joba:

1.

Quslar ma`yeginin du’zilisi

2.

Quslardin’ go`sh o`nimi

Qorazdin` boliwi tawiqtin` ko`p tuwiwshilig`ina ta`sir etpeydi. Tawiqlar qoraz benen birge yamasa onnan

bo`lek bag`iliwina qaramastan ma`yek tuwa beredi. Tek qorazsiz aling`an ma`yekler tuqimlanbawi

sebepli   sho`je shig`ariwg`a jaramaydi, biraq olardin` aziqliq bahalilig`i biraz joqari boladi, sebebi

tuqimlanbag`an ma`yek jaqsi saqlanadi.

Quslar ma`yeginin` salmag`i bir-birinen u`lkenligi menen parq qiladi. Misali: professor S.A. Smetnov

mag`liwmatina qarag`anda tawiq ma`yeginin` salmag`i 55-65g, tu`yetawiq ha`m u`yrek ma`yegi 80-100g,

g`azlar ma`yegi 110 -180g boladi. Ma`yektin` u`lkenligi quslardin` jasina baylanisli. Jas leggorn tawiqlari

bes aylig`inda ma`yek berip baslaydi ha`m da`slepki ma`yeklerdin` salmag`i 37 g boladi, ren`i qus

porodasina ta`n qa`siyetlerinen esaplanadi. Go`sh ha`m ma`yek beretug`in tawiqlardin` ma`yegi a`dette

domalaq, qabig`i tu`rli ren`degi toq sari ren`de boladi. Ko`p tuwiwshi tawiqlardin` ma`yegi sozin`qi, bir

ta`repi o`tkir ushli, qabig`i aq boladi. Tawiqlardin` ma`yek beriwi quriq boliwina ha`m tu`lew da`wirine

baylanisli boladi. Quslar quriq bolg`anda ha`m tu`lew da`wirinde ma`yek bermeydi. Ko`p tuwiwshi

tawiqlar oktyabr , noyabr aylarinda tu`leydi ha`m 2-3 ha`pte ishinde tu`lep boladi. Az ma`yek beriwshi

tawiqlardin` tu`lewi 2 ayg`a shekem dawam etedi. Quslardin` salmag`i go`sh o`niminin` tiykarg`i

ko`rsetkishi esaplanadi. U`lken jastag`i tu`yetawiqlardin` tiri salmag`i 12-16 kg, erkek g`azlardin` tiri

salmag`i 8-10 kg, go`sh bag`darindag`i u`yreklerdin` tiri salmag`i 3-4 kg, tawiqlardin` tiri salmag`i 2-4 kg

g`a jetedi. U`lken jastag`i ha`r bir qustan jilina 50 g pa`r jiynap aliw mu`mkin. Go`sh o`nimdarlig`i.

Quslardin` go`sh o`nimdarlig`in xarakterleytug`in faktorlar to`mendegiler: tiri salmag`i, o`siw tezligi,

pa`rleniw tezligi, ha`r bir ana tawiqtan alinatug`in sho`je, semiriw sapasi. Sho`jeler 63-70 ku`n tez

bag`ilg`anda tiri salmag`i ortasha 1,6-1,7 kg, u`yrek balalari 55-60 ku`nliginde 2 kg, g`az balalari 65-70

ku`nliginde 4-5 kg ha`m 4 ayliq tu`yetawiq 4 kg boladi. Quslardin` semiriw qa`siyeti onin` o`siw

tezligine, aziq salmag`ina beretugin o`nimine, payda etken go`shinin` sapasina qarap baxalanadi.Go`sh

ushin bag`ilg`an qus soyilg`anda soyim shig`imi 80% quraydi. Sonnan 70% paydalaniw mu`mkin.2.

Ma`yek jetistiriwdin` texnologiyaliq protsesinde inkubatsiyadan ha`m paydalaniw ushin ma`yek jetistiriw

parqlanadi. Qoraz benen birge bag`ilg`an ma`kiyenlerden inkubatsiyaliq ma`yek alinadi ha`m bul

ma`yekler sho`je shig`ariwg`a bag`darlanadi. Bul ma`yeklerden tek inkubatsiyag`a jaramsizlari (mayda,

ha`r qiyli kemshilikleri bolg`an) aziq-awqatqa paydalaniladi. Paydalaniw ushin mo`lsherlengen ma`yekler

tiykarinan tek ma`yek ha`m go`shke bag`ilatug`in tawiqlardan alinadi. Bul maqsette tawiqlar a`dette

qorazsiz bag`iladi, sebebi bunda aziq az sarplanadi ha`m bir waqittin` o`zinde ko`birek qus bag`iw

mu`mkin boladi. Sanaat tiykarinda ma`yek jetistiriw protsesi to`mendegilerdi o`z ishine aladi:

1) Inkubatsiyaliq ma`yek jetistiriw

2) Ma`yekler inkubatsiyasi

3) Sho`je o`siriw

4) Ma`yek tuwiwshi tawiqlardi bag`iw ha`m olardan paydalaniw ma`yegin aliw

5) Ma`yeklerdi saralaw ha`m qag`az yashiklerge jaylastiriw

Bunnan tisqari, sho`je o`sirilgende quslardin` bir bo`limi jaramsizlari ajiratilip go`sh ushin bag`iladi.

Ma`yek jetistiriw ushin paydalanilatug`in mu`ddet tamamlang`annan keyin ana tawiqlar da go`shke

tapsiriladi.Qus go`shin jetistiriwdin` texnologiyaliq protsesi to`mendegilerden ibarat:

1. Inkubatsion ma`yek jetistiriw.