O`zbekstan Respublikasi Xaliq bilimlendiriw ministrligi

U`YSIN XOJA ULI SEKIREK HAQQINDA JIR 
Bul da`stannin` Qorqit atanin` basqa jirlarinan parqi, bunda tiykarg`i ma`sele pa`m, parasat, ha`r
qanday adamnin` o`zinin` otirar orni, ju`rer jolin biliwi kerekligin so`z etiliwinde.
A`dep-ikramliliq burinnan-aq og`uz taypalarinin` qanina sin`ip ketken.
Da`standa ko`rsetilgenindey-aq og`uz-qipshaq beklerinen U`ysin Xojanin` tung`ish balasi
Cekirek jas waqtinan baslap-aq hesh na`rseni elestire bermeytug`in, otirar ornin, ju`rer jolin
bilmeytug`in topas bolip o`sedi.
Bug`an bekler: «Al sen to`rge shig`ip shirengendey ne erlik ko`rsetip edin`
?
Yo Jawdin` basin
kesip, qanin to`ktin` be
?
« deydi.
Bul so`zge qatti namisi kelegn Sekirek Qazan batirdan u`sh ju`z no`ker alip, jawg`a atlanadi.
Biraq tutqing`a tu`sedi. Inisi Sekirek dushpaninin` qolinan ag`asin qutqaradi.
Son`inan Egirek ha`m Segirek o`z miyentleri arqali og`uz bekleri arasinda u`lken abroyg`a iye
boladi. Bunda Qorqit ata «Dan`q taptirmas, abray satilmas» degen naqil a`tirapinda pikir ju`rgizedi.

---

---

- 24 -
SALAR QAZANNIN` TUTQING`A TU`SIWI HA`M ONIN` BALASI ORAZDIN` 

QUTQARIP ALG`ANI HAQQINDA JIR 
Bul da`standa og`uz elinin` batiri Salar Qazan Trapezund patshasi ta`repinen siyliqqa berilgen
sun`qardi qolina alip an`g`a shiqqanlig`i so`z etiledi. Qaytarda uyqilap kalip dushpan qolina tu`sedi.
Dushpan oni zindang`a taslaydi. Patshanin` an`qaw hayali batirdi mazaqlap a`jiwalaw ushin zindan
basina keledi. «Den-sawlig`in` qalay
?
« - dep soraw qoyadi. «Den sawlig`im jaqsi. Sebebi bul jaqqa
kelgen gu`nali adamlar dozaqqa tu`sip, kimi at, kimi eshek bolip qaytadan tiriledi eken. Al men
bolsam solardi minip ju`remen» - deydi. Sol waqitta hayaldin` jas waqitta o`lip ketken qizi esine
tu`sedi. Jer astinda o`liklerdi minip ju`rgen bolsa, menin` qizima qiyin bolg`an eken. Bul adamdi
zindannan shig`ar», - dep ku`yewine o`tinish etedi. Salar Kazan zindannan shig`ariladi. Balasi Oraz
a`kesin qutqariw ushin la`shker tartip keledi. Atali-bala birin-biri tanimay qilishlasadi. Son`inan Salar
Qazan o`z balasin taniydi ha`m gu`resip jen`iske erisedi. Bul waqiyalar negizinen Azerbayjan jerinde
bolip o`tken. Sebebi da`standa Trapezund, Aqsha qala, Su`rmeli Aqaqsar walayatlarinin` atlari
ushiraydi.
Epos tiykarinan Kavkazdi suwretlegen boladi. Sirdar`ya boyinda payda bolg`an ayirim waqiyalar
da aralasip ketken.